Σωσίβιο για την κύρια σύνταξη, τα ισχνά αποθεματικά του ΕΦΚΑ αλλά και το έλλειμμα προσωπικού στα καταστήματά του αναζητεί τώρα η κυβέρνηση στην περιουσία του μεγάλου επικουρικού Ταμείου, του ΕΤΕΑΕΠ, το οποίο καταργείται! Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, που φέρει τον τίτλο «Aσφαλιστική μεταρρύθμιση και ψηφιακός μετασχηματισμός εθνικού φορέα κοινωνικής ασφάλισης e-ΕΦΚΑ», η ένταξη του ΕΤΕΑΕΠ στον ΕΦΚΑ θα γίνει από την 1η Μαρτίου του 2020, σηματοδοτώντας και επισήμως την ακύρωση του σχεδίου Μηταράκη στην αρχική του μορφή.
Ο EΦΚΑ θα γίνει καθολικός διάδοχος της περιουσίας, των αποθεματικών και των υποχρεώσεων όλης της επικούρησης, περιλαμβάνοντας και τον κλάδο εφάπαξ. Η ενσωμάτωση της περιουσίας και των αποθεματικών, που υπολογίζεται στο ποσόν των 5 δισ., δεν θα γίνει αυτομάτως αφού σε πρώτη φάση οι κλάδοι θα έχουν λογιστική και πλήρη οικονομική αυτοτέλεια, προετοιμάζοντας ουσιαστικά την πλήρη ενσωμάτωση μέχρι την αποσαφήνιση του τρόπου και των μέσων ιδιωτικοποίησης της επικουρικής σύνταξης, με νέο σχέδιο νόμου που θα έλθει ενδεχομένως στα τέλη του 2020 και θα αφορά τους νέους ασφαλισμένους από 1.1.2021.
Γιατί δεν προβλέπεται να ξεκινήσει αμέσως η πλήρης ενσωμάτωση της περιουσίας των επικουρικών Ταμείων; Αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες, έγινε καθ’ υπόδειξη του υφυπουργού Οικονομικών κ. Σκυλακάκη, ο οποίος όταν ρωτήθηκε φέρεται να εξέφρασε τον φόβο ότι κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων από 3,5% σε 3% κι άρα σε ένσταση των δανειστών.
Πάντως, η μεταβίβαση της περιουσίας του ΕΤΕΑΕΠ θα γίνει με απλές διαπιστωτικές πράξεις από τον υπουργό Εργασίας, ενώ το προσωπικό του θα ανακατευθυνθεί σε τομείς του ΕΦΚΑ, ο οποίος μετονομάζεται σε ψηφιακό e-EΦΚΑ.
Παρόλο που ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων τους τελευταίους δύο μήνες διαβεβαιώνει συνεχώς ότι πρόκειται να κάνει βελτιωτικές παρεμβάσεις στον Νόμο 4387, γνωστό κι ως νόμο Κατρούγκαλου, το προσχέδιο νόμου ίσως και να τον διαψεύδει. Σύμφωνα με το άρθρο 25 παράγραφος 4.α προβλέπεται η μείωση κατά 50% της όποιας αύξησης προέβλεπε ο ισχύων νόμος 4387.
Αναλυτικότερα, ο νόμος Κατρούγκαλου προέβλεπε ότι από την 1.1.2023 και για κάθε έτος, με κοινή υπουργική Απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, το συνολικό ποσόν της σύνταξης θα αυξάνεται με βάση συντελεστή που προκύπτει από το άθροισμα του ετήσιου ποσοστού μεταβολής του ΑΕΠ συν το ποσοστό μεταβολής μέσου γενικού ΔΤΚ του προηγούμενου έτους. Ερχεται τώρα ο κ. Βρούτσης και μειώνει το άθροισμα κατά 50%, προβλέποντας «τη διαίρεσή του διά τού δύο». Εάν δεν είναι μια «μαθηματική διόρθωση» του αρχικού τύπου πρόκειται για μείωση.
Αυτή η φαινομενικά ανεπαίσθητη αλλαγή καταδεικνύει τα προβλήματα μεσοπρόθεσμης και μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος που αναμένουμε να δούμε και στην αναλογιστική μελέτη, η οποία επί του παρόντος αποτελεί επτασφράγιστο μυστικό από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή αν και έχει ήδη ανακοινωθεί από τον Γ. Βρούτση ότι το σύστημα είναι βιώσιμο μέχρι το 2070!
Ελεύθεροι επαγγελματίες
Μια ακόμη σημαντική αλλαγή είναι η θέσπιση νέου τρόπου ασφάλισης των ελεύθερων επαγγελματιών και αυταπασχολουμένων. Ο νέος τρόπος εισφορών που έχει ήδη δημοσιοποιηθεί μπορεί να ανακουφίζει ένα τμήμα των ελεύθερων επαγγελματιών. Ωστόσο δημιουργεί τεράστιο θέμα αναλογικότητας έναντι των μισθωτών που απασχολούνται τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα της οικονομίας και των οποίων το συνολικό ποσοστό εισφοράς στον κλάδο σύνταξης στον ΕΦΚΑ ορίζεται υψηλότερα, στο 20%. Στην πραγματικότητα πάμε στο άλλο άκρο, αφού οι μισθωτοί αναγκάζονται με αυτόν τον τρόπο να χρηματοδοτούν με έως και 20 ευρώ μηνιαίως τη μελλοντική σύνταξη των ελεύθερων επαγγελματιών και αυταπασχολουμένων.
Στο σχέδιο νόμου διατηρούνται όσες προδημοσιεύσεις άρθρων έχουν ήδη κοινοποιηθεί, χωρίς όμως από το ίδιο το κείμενο να προκύπτει μια ντε φάκτο διατήρηση ή και αύξηση των συντάξεων που θα επανυπολογιστούν με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης. Αδιαμφισβήτητη όμως είναι η αύξηση που θα έχουν στο ανταποδοτικό τμήμα της σύνταξής τους όσοι έχουν προϋπηρεσία από 33 έως και 40 έτη.
Καθυστερήσεις
Αξίζει να σημειωθεί ότι το σχέδιο προβλέπει άπειρες υπουργικές Αποφάσεις που δημιουργούν εύλογες αμφιβολίες για το εάν θα τηρηθούν οι προβλεπόμενοι χρόνοι για την ψηφιοποίηση του ΕΦΚΑ και το σωστό επανυπολογισμό εκατοντάδων χιλιάδων συντάξεων που σήμερα βρίθουν λαθών.
Επίσης, με εξαίρεση τις εισφορές των μη μισθωτών, το ποσοστό αναπλήρωσης στην ανταποδοτική σύνταξη και τη διόρθωση στο άθροισμα κύριας και επικουρικής άνω των 1.300 ευρώ δεν αλλάζει τον νόμο Κατρούγκαλου. Διατηρεί πλήθος μεταβατικών διατάξεων και παρέχει υπερσυγκεντρωτισμό στον εκάστοτε υπουργό Εργασίας, ο οποίος μπορεί να λαμβάνει αποφάσεις ακόμη κι αν δεν έχει γνωμοδότηση από το Δ.Σ. του ΕΦΚΑ.
Αναφορικά με την απασχόληση των συνταξιούχων δίδει τη δυνατότητα και στους συνταξιούχους του Δημοσίου να απασχοληθούν με μικρή μείωση της σύνταξης, στο 30%, όπως και για τους λοιπούς συνταξιούχους που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα. Ταυτοχρόνως, ελαφρύνει από το υψηλό βάρος πολλαπλών εισφορών όσους διατηρούν μισθωτή απασχόληση και δελτίο παροχής υπηρεσιών, αλλά επιβαρύνει επιπλέον με πολλαπλή εισφορά τους μισθωτούς σε περισσότερες της μιας μισθωτής απασχόλησης.
Ολες οι παραπάνω παραδοχές γίνονται στη βάση ενός κειμένου που τελεί ακόμη υπό την κρίση των τεχνικών κλιμακίων των θεσμών, τα οποία σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες της «Εφ.Συν.» δεν έχουν δώσει ακόμη την τελική έγκρισή τους.
