Με αφορμή το πολυαγαπημένο έργο του Ντένις Κέλλυ τα «Ορφανά» συναντήσαμε την ταλαντούχα ηθοποιό Ελένη Στεργίου και μιλήσαμε τόσο για την παράσταση αλλά και για τη στάση μας απέναντι σε κακοποιητικές συμπεριφορές εντός και εκτός των τειχών του σπιτιού μας.
Τα “Ορφανά”, ένα από τα πιο πολυπαιγμένα και πιο αγαπημένα αριστουργήματα της σύγχρονης ευρωπαϊκής δραματουργίας σε σκηνοθεσία και -νέα- μετάφραση του Κωνσταντίνου Μάρκελλου, η οποία τιμήθηκε με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Θεατρικής Μετάφρασης Eurodram 2023.
«Ο Ντένις Κέλλυ είναι ένας συγγραφέας με φοβερή γραφή και ένα από τα σημαντικότερα έργα που έχει γράψει είναι τα Ορφανά. Είναι ένα καλογραμμένο έργο με τρεις ολοκληρωμένους και πολύπλευρους χαρακτήρες, με υπαινικτικό λόγο που βάζει στο μικροσκόπιο το θέμα της βίας, χωρίς διδακτικό τόνο. Εδώ θίγεται το θέμα της βίας από όλες τις πλευρές. Οι σχέσεις των χαρακτήρων είναι αριστοτεχνικά δομημένες, η πλοκή αποκαλύπτει βασανιστικά -και απολαυστικά!- το πώς και πόσο δυσλειτουργικές σχέσεις υφαίνονται συχνά μέσα σε μια οικογένεια και κατ΄ επέκταση στην κοινωνία. Ξεκινώντας από τον μικρόκοσμο της οικογένειας, περνάει στο μακρόκοσμο της κοινωνίας».
Ε.Π.: Ο δικός σας ρόλος;
Ε.Σ.: Η Έλεν είναι ένα κορίτσι που έμεινε ορφανό σε μικρή ηλικία αφού έχασε τους γονείς της σε μια πυρκαγιά. Είναι ένα πλάσμα που έπρεπε από τόσο νωρίς να αναλάβει την ευθύνη του εαυτού της αλλά και του μικρού αδελφού της Λίαμ, αντικαθιστώντας τον ρόλο της μαμάς που λείπει. Μεγάλωσε μαζί του στα ορφανοτροφεία και παρόλο που της δόθηκε η ευκαιρία να μείνει με μια ανάδοχη οικογένεια για μια καλύτερη ζωή, ο αδερφός της πάντα κάτι έκανε και δεν της το επέτρεπε. Δεν καταδέχθηκε ποτέ να τον αποχωριστεί κι έμεινε μαζί του για να τον προστατεύει. Μεγάλωσαν και η Έλεν γνώρισε τον άντρα της τον Ντάννυ έκανε ένα παιδί και τώρα είναι έγκυος στο δεύτερο. Μένει με την οικογένεια της σε μια γειτονιά με υψηλό δείκτη εγκληματικότητας. Εργάζεται μα τώρα που είναι έγκυος πρέπει ν’ αφήσει τη δουλειά της. Θα δουλεύει μόνο ο Ντάννυ τώρα. Οργανώνουν λοιπόν ένα δείπνο για να “γιορτάσουν” την επερχόμενη εγκυμοσύνη. Το παιδί τους ο Σέιν είναι στης μαμάς του Ντάννυ, στη γιαγιά του. Και τότε μπουκάρει ο αδερφός της μέσα στο σπίτι της, η μόνη της οικογένεια μέχρι να γνωρίσει τον άντρα της, και διακόπτει το δείπνο με ματωμένη μπλούζα. Εισβάλλει για πολλοστή φορά στη ζωή της. Αυτή τη φορά όμως τα πράγματα δεν θα είναι όπως ήταν πάντα.
Ε.Π.: Τι σας συγκινεί στο ρόλο σας;
Ε.Σ.: Η Έλεν όταν μάθει ότι ο Λίαμ έκανε κάτι φρικιαστικό, θα αποφασίσει να κόψει τον ομφάλιο λώρο για να προστατεύσει τη ζωή της και την οικογένειά της. Για πρώτη φορά θα πάρει την απόφαση να επιλέξει η ίδια για τη ζωή της και όχι τα λάθη των άλλων.
Ε.Π.: Τι το κάνει τόσο επίκαιρο το έργο;
Ε.Σ.: Συνομιλεί άμεσα με την ανάγκη του σύγχρονου ανθρώπου να κατασκευάζει μια ευπρεπή, καθαρή κοινωνική εικόνα – ταυτότητα, αλλά και με την αδυναμία του να αναγνωρίσει και να αποδεχτεί την άβυσσο και την σκοτεινιά των ενστίκτων του. Στην εποχή των social media, όπου όλοι ποστάρουμε την κατασκευασμένη ευτυχία μας, κανείς δεν ξέρει τι συμβαίνει μέσα στα σπίτια μας αλλά ούτε και έξω από αυτά. Αυτό σε σχέση με τον μικρόκοσμο της οικογένειας. Στον μακρόκοσμο της κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας, όπου ακόμα και η πληροφορία που βγαίνει από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αποπροσανατολίζει και κατευθύνει την κοινή γνώμη εκεί που θέλει, η «οικογένεια» του κράτους, των κυβερνήσεων, δεν θέλει να λερώσει το προφίλ της και γι’ αυτό πληρώνει όσο όσο για να τη βγάζουν τα μέλη της καθαρή ακόμα κι αν τα σκάνδαλα, οι αδικίες και οι ανισότητες είναι προφανείς.
Ε.Π.: Η παράσταση αγκαλιάστηκε από το κοινό, γιατί πιστεύετε;
Ε.Σ.: Γιατί παρόλο που είναι ένα φαινομενικά σκληρό έργο, αφήνει ένα παράθυρο ανοιχτό στην ελπίδα πως αν κάποιος το αποφασίσει, αν αναλάβει την ευθύνη του εαυτού του, έστω και λίγο πριν τον γκρεμό, μπορεί να την αλλάξει την παρτίδα της ζωής του. Ποτέ δεν είναι αργά για να ζήσεις.
Ε.Π.: Τι είναι αυτό που αγγίζει τους θεατές; Τι θέλετε εσείς να πάρουν οι θεατές με το τέλος της παράστασης;
Ε.Σ.: Εμένα με συγκινεί ένας άνθρωπος που υπερβαίνει το προσωπικό του συμφέρον, τα «μαθημένα» του και κάνει την επανάστασή του για να μπορεί να ζει και να κοιμάται ήσυχος και με καθαρή τη συνείδηση τα βράδια. Που μπορεί και κάνει αυτά που θέλει όντας ο εαυτός του. Γιατί τα διλήμματα κατά τη διάρκεια της ζωής μας είναι πολλά. Από τα πιο μικρά μέχρι τα πιο μεγάλα. Όλες οι αποφάσεις μας καθορίζουν και αυτόματα επηρεάζουν και τους γύρω μας. Κι ακόμα κι αν παρεκκλίνουμε θα πρέπει κάποια στιγμή να μας δίνεται η δυνατότητα να το αναγνωρίσουμε, να το κατανοήσουμε, να το αποδεχτούμε και να κάνουμε κάτι για να το αλλάξουμε. Η ζωή είναι πολύ μικρή για να μας καθορίζουν τα λάθη και οι επιλογές των άλλων.
Ε.Π.: Και η οικογένεια, τι ρόλο παίζει σε όλο αυτό; Οικογένεια- κοινωνικός περίγυρος – κλειστές κοινωνίες…. Και στην πρόληψη βίαιων εκδηλώσεων αλλά και στη συγκάλυψή τους;
Ε.Σ.: Υπάρχει μία φράση μέσα στο έργο που λέει «εσύ μέχρι που θα έφτανες για να προστατεύσεις την οικογένειά σου». Μέσα σε αυτή βρίσκω να συναντιούνται όλοι οι προβληματισμοί του έργου. Εμείς οι άνθρωποι είμαστε ικανοί για τα πάντα και, όσο κι αν θέλουμε ή προσπαθούμε να προτάσσουμε το καλό και το ηθικό, πάντα έρχονται στη ζωή κάποια πολύ ακραία διλήμματα να μας υπενθυμίσουν ότι δεν είμαστε μόνο ένα πράγμα, πόσο μάλλον αυτό που θέλουμε να πιστεύουμε ή να δείχνουμε ότι είμαστε. Υπάρχουν προσωπικά κίνητρα, συναισθηματικά εμπόδια και αγκυλώσεις που μας σπρώχνουν σε κάποιες περιπτώσεις να συνδιαλεγόμαστε και με το κακό και με το ανήθικο. Υπάρχουν στιγμές στη ζωή μας που καλούμαστε να επιλέξουμε το ηθικό και το σωστό απέναντι στο κοινωνικό σύνολο, αλλά τι γίνεται όταν αυτό έρχεται σε κόντρα με κάτι πολύ προσωπικό, με κάτι που αφορά τη διατάραξη της ησυχίας και της ασφάλειάς μας, τι γίνεται αν κάποιος που αγαπάμε πολύ κινδυνέψει, μέχρι που μπορούμε να φτάσουμε για να μη χαλάσουμε την βολή μας, πώς κάνουμε ότι δεν βλέπουμε και δεν αποδεχόμαστε το τι είναι οι άλλοι, τη διαφορετικότητά τους; Πόσες απαιτήσεις έχει μια κοινωνία από την οικογένεια και πόσες προσδοκίες να φέρει εις πέρας μια οικογένεια εν τέλει;
Ε.Π.: Τι αποτελεί πρόκληση για εσάς στη δουλειά σας;
Ε.Σ.: Να μου προτείνουν έναν ρόλο που δεν έχει σχέση με μένα σε πρώτη ανάγνωση ή που να μην έχω ήδη φανταστεί ή ξανακάνει. Με ιντριγκάρει πολύ κάτι τέτοιο γιατί κατευθείαν με βγάζει από την άνεσή μου και με ρίχνει σε άγνωστα νερά.
Ε.Π.: Θα ήθελα να κλείσουμε με ένα ερώτημα μέσα από το έργο….”εσύ, μέχρι πού θα έφτανες για να προστατεύσεις την οικογένειά σου” Ή “εσύ, πώς μπορείς να περιφρουρήσεις την προσωπικότητά σου εντός αυτής”;
Ε.Σ.: Ειλικρινά δεν ξέρω μέχρι που θα έφτανα για να προστατεύσω την -πραγματική- οικογένειά μου. Δεν ξέρω τι θα έκανα αν είχα έναν αδερφό σαν τον Λίαμ όπως η Έλεν στο έργο μας. Δεν ξέρω αν θα ήμουν ικανή να σπάσω τον δεσμό του αίματος. Δεν μπορώ να φανταστώ στην πραγματική μου ζωή πώς θα μπορούσα ποτέ να απομακρύνω την αδερφή μου που την υπεραγαπώ από την ζωή μου γιατί δεν έχω ανάλογα ερεθίσματα, εμπειρίες στο κοντινό μου περιβάλλον. Και μόνο το να φανταστώ αυτό το ενδεχόμενο τρομοκρατούμαι. Με το τι θα γινόταν αν… Αυτή η φαντασία στο ενδεχόμενο είναι όμως, ας πούμε, και ένα από τα ψυχικά εργαλεία που με βοηθάνε να μένω ενεργή κατά τη διάρκεια της παράστασης.
Ε.Π.: Μια ευχή για τη νέα χρονιά…
Ε.Σ.: Ειρήνη και Δικαιοσύνη.
Σας ευχαριστούμε πολύ!
«Τα Ορφανά»
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Μετάφραση-Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Μάρκελλος
Σκηνικά-Κοστούμια: Αρετή Μουστάκα
Σχεδιασμός Φωτισμών: Τάσος Παλαιορούτας
Μουσική-SoundDesign: Διαμαντής Αδαμαντίδης (InnerD)
Βοηθός Σκηνοθέτη: IlyaAlgaer
Φωτογραφίες: Στέφανος Σάμιος, Στράτος Ρότσκος
Trailer: Πέτρος Μακρής
GraphicDesign: Χάρη Καρακουλίδου
Παίζουν οι ηθοποιοί: Ελένη Στεργίου, Χρήστος Παπαδόπουλος, Κωνσταντίνος Μάρκελλος
Θέατρο Αμαλία, Αμαλίας 71, Θεσσαλονίκη
Παραστάσεις: Τετάρτη 10/1, Πέμπτη 11/1, Παρασκευή 12/1/2024 στις 21.15
Τηλ. Κρατήσεων: 231 084 2509
Προπώληση: https://www.more.com/theater/orfana-theatro-amalia/
Ελένη Στεργίου – Βιογραφικό
Η Ελένη Στεργίου κατάγεται από τα Ιωάννινα. Είναι αριστούχος απόφοιτος της Ανώτερης Σχολής Δραματικής Τέχνης του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αγίας Βαρβάρας “Ιακωβος Καμπανέλλης” (2013), διπλωματούχος του Τμήματος Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου (Σύρος, 2002-2007) και Κάτοχος Μεταπτυχιακού τίτλου του ίδιου Τμήματος (2008).
Το 2012 ίδρυσε με τον Κωνσταντίνο Μάρκελλο την ομάδα θεάτρου This Famous Tiny Circus theater group. Έχει πρωταγωνιστήσει στις παρακάτω παραστάσεις της ομάδας και σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μάρκελλου: «Παρέλαση» της Λούλας Αναγνωστάκη, παράσταση που συν-σκηνοθέτησε με τον Κωνσταντίνο Μάρκελλο, Θεάτρου της Οδού Κεφαλληνίας Β΄ Σκηνή / Συμπαραγωγή με το Δη.Πε.Θε. Ιωαννίνων και περιοδεία σε όλη την Ελλάδα (ΖΩΗ), «Οφσάιντ» του Σέρτζι Μπελμπέλ, Από Μηχανής Θέατρο 2016 (ΛΙΖΑ), «Ταρτούφος» του Μολιέρου, Θέατρο του Νέου Κόσμου 2015 (ΕΛΜΙΡΑ), «Eumenidae / A Reading» (Φεστιβάλ Αισχύλεια 2013).
Για τον ρόλο της Τασούλας στην παράσταση “Η Απαγωγή της Τασούλας” του Κώνσταντίνου Μάρκελλου προτάθηκε για το Βραβείο Μελίνα Μερκούρη 2020. Για τον ρόλο του Γιώργου στην παράσταση “Ο Καραφλομπέκατσος και η Σπυριδούλα” της Λένας Κιτσοπούλου απέσπασε το Βραβείο Καλύτερου Αντρικού Ρόλου στα 7α Queer Theater Awards 2018.
Το καλοκαίρι του 2021 συνεργάστηκε με τη Νικαίτη Κοντούρη στις Βάκχες (Φεστιβάλ Αθηνών, Επίδαυρος & Πανελλήνια Περιοδεία), ενώ την τον χειμώνα του 2022 υποδύθηκε την ΟΛΑΓΙΑ στο έργο του Λόπε δε Βέγα “Φουέντε Οβεχούνα”, σε σκηνοθεσία Ελένης Ευθυμίου (ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ, Κεντρική Σκηνή).
Έχει συνεργαστεί με την Άντζελα Μπρούσκου & την Παρθενόπη Μπουζούρη στους «Αγγελιοφόρους» (ΙΕΤΜ Athens 2013), με τον Θωδ. Εσπίριτου στην παράσταση «Τα Πορτραίτα της Τρέλας» (1o Βραβείο στο 4ο Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου Δρόμου 2012) αλλά και με την Ρουμπίνη Μοσχοχωρίτη στην «Μικρή Ασία» του Αντρέα Φλουράκη στα πλαίσια του «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός» . Έχει κάνει μαθήματα πιάνου (επίπεδο 1ης μέσης), κλασικού μπαλέτου και φωνητικής. Από το 2010 ως το 2023 παρακολούθησε τα σεμινάρια θεάτρου “Soundings / The Body and The Voice” με τον Ryszard Nieoczym, συνεργάτη και μαθητή του J.Grotowski, με αντικείμενο την ενεργοποίηση των ηχογόνων πηγών και την απελευθέρωση της αναπνοής και της φωνής. Έχει παρακολουθήσει μαθήματα χορωδίας με τον Γιώργο Πατεράκη (String Theory Ensemble) πάνω σε πολυφωνικά τραγούδια διαφόρων εθνικοτήτων, ενώ στα πλαίσια της παράστασης «Η Απαγωγή της Τασούλας» συνεργάστηκε με τον συνθέτη Νίκο Ξυδάκη και τον vocal coach Νίκο Γαλενιανό.
