Το «Α» και το «Ω» του πολέμου των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν μέσα από δύο ιστορικές φωτογραφίες

της Μαριάννας Μανωλοπούλου

643

Ακριβώς ένα λεπτό πριν τα μεσάνυχτα (τοπική ώρα) της 30ης Αυγούστου, το τελευταίο από τα πέντε αμερικανικά C-17 απογειώθηκε από την Καμπούλ, σηματοδοτώντας το τέλος της 20ετούς παραμονής των ΗΠΑ στη χώρα, η οποία πλέον βρίσκεται αντιμέτωπη με τρομακτικές προκλήσεις που την περιμένουν υπό την εξουσία των Ταλιμπάν.

Η εικόνα της επιβίβασης του ταξίαρχου Κρις Ντόναχιου ίσως γίνει το σύμβολο της ταπεινωτικής και βίαιης υπαναχώρησης των Αμερικανών από το Αφγανιστάν. Με πλήρη εξοπλισμό και το όπλο στο δεξί του χέρι, ο διοικητής της θρυλικής 82ης αερομεταφερόμενης μεραρχίας έκανε τα τελευταία του μοναχικά βήματα σε αφγανικό έδαφος.

«Ο τελευταίος αμερικανός στρατιώτης εγκατέλειψε το Αφγανιστάν» αναφερόταν στη σχετική λεζάντα της φωτογραφίας που δημοσίευσε το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας, με τη λήψη να είναι τραβηγμένη μέσα από διόπτρα νυχτερινής όρασης.

Γυρνώντας το ρολόι πίσω, 20 χρόνια πριν, μια αντίστοιχη φωτογραφία έμελλε να μείνει στην ιστορία, σηματοδοτώντας αυτή τη φορά την αρχή του τέλους για τους Ταλιμπάν και της εγκαθίδρυσης των αμερικανικών δυνάμεων στην περιοχή.

Το «κλικ» το οποίο λήφθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου του 2001 -μόλις οκτώ ημέρες μετά την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους- απεικονίζει στελέχη της CIA μέσα σε ένα ελικόπτερο Mi-17, στο Ουζμπεκιστάν. Τις επόμενες ημέρες, η Μυστική Υπηρεσία θα  πραγματοποιούσε την πρώτη της επιχείρηση στο Αφγανιστάν.

Στη φωτογραφία, βαριά οπλισμένοι άνδρες κάθονται πάνω σε κιβώτια με πυρομαχικά, ενώ είναι δεμένοι με σχοινιά ούτως ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα πέσουν στο κενό σε περίπτωση που συμβεί κάτι κατά τη διάρκεια της πτήσης.

Η CIA διαμήνυε τότε ότι επρόκειτο να διαθέσει 3 εκατομμύρια δολάρια σε μετρητά, τα οποία είχαν τοποθετηθεί σε τρία χάρτινα κουτιά εντός του ελικοπτέρου. Αυτά τα χρήματα θα παραδίδονταν στη Βόρεια Συμμαχία (σ.σ. στρατιωτική συμμαχία ανταρτών που δρούσαν από τα τέλη του 1996 έως το 2001 για την αντίσταση ενάντια στους Ταλιμπάν) για να ηγηθεί του αγώνα κατά της ισλαμιστικής οργάνωσης.

Αυτή ήταν ουσιαστικά η έναρξη της επιχείρησης των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν. Στις 26 Σεπτεμβρίου, αξιωματούχοι της CIA θα πετούσαν στην ασιατική χώρα προκειμένου να έρθουν σε επαφή με τοπικούς πολέμαρχους και την ηγεσία της Βόρειας Συμμαχίας. Αμερικανοί αξιωματούχοι ήλπιζαν ότι με τη συνεργασία των εν λόγω ομάδων θα μπορούσαν να αποφύγουν την ανάπτυξη μεγάλης δύναμης στο Αφγανιστάν. Κάτι που, όπως αποδείχτηκε, δεν συνέβη. Έκτοτε, δαπανήθηκαν εκατομμύρια χρήματα για να «εξαγοράσουν» οι ΗΠΑ τη στήριξή τους και να ξεκινήσουν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις.

Μέχρι τον Νοέμβριο του 2001, οι Ταλιμπάν θα αποτελούσαν παρελθόν από την Καμπούλ, ενώ μέχρι τον Δεκέμβριο δεν θα είχαν υπό τον έλεγχό τους κάποιο προπύργιο στη χώρα.

Πρόκειται, επομένως, στην ουσία για δύο φωτογραφίες οι οποίες αποτυπώνουν η μεν πρώτη -χρονικά- την έναρξη της επιχείρησης των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν που θα οδηγήσει στην ανατροπή των Ταλιμπάν, καθώς και την κήρυξη του μεγαλύτερου πολέμου κατά της τρομοκρατίας όπως τον ξέρουμε τώρα, και η δεύτερη τον τελευταίο αμερικανό στρατιώτη που πάτησε το πόδι του στη χώρα.

Με λίγα λόγια, αποτελούν το άλφα και το ωμέγα του πολέμου της Αμερικής στο Αφγανιστάν…