Η ιστορία του χαρταετού

της Ελπίδας Παπαδανιήλ

476

Το πέταγμα του χαρταετού αποτελεί βασικό έθιμο της Καθαράς Δευτέρας.

Μαζί με τα Κούλουμα είναι μια δραστηριότητα που γεμίζει χαρά μικρούς και μεγάλους, ένα πανηγύρι χρωμάτων και σχημάτων. Το πέταγμά του υποδηλώνει την ανάταση, την κάθαρση της ψυχής μετά το διονυσιακό ξεφάντωμα της Αποκριάς.

Η ιστορία του χάνεται στα βάθη των αιώνων, με το πρώτο πέταγμα να έγινε γύρω στο 200 π.Χ στην Κίνα και τη Μαλαισία. Οι πρώτοι χαρταετοί είναι φτιαγμένοι από μετάξι και μπαμπού και εικονίζουν τους ιερούς δράκους. Στην Κίνα όλη η διαδικασία, από την κατασκευή ως και το πέταγμα, θεωρείται ιεροτελεστία. Οι Κινέζοι ακόμη και σήμερα πιστεύουν ότι πετώντας τον χαρταετό διώχνουν την κακή τύχη και ότι όσο ψηλότερα φτάσει ο αετός τους, τόσο καλύτερη τύχη θα έχουν.

Ο αυτοκράτορας της Κίνας Γουέν Χσουν έκανε πειράματα πτήσεων με αετούς φτιαγμένους από μπαμπού, χρησιμοποιώντας για επιβάτες τους κρατούμενούς του. Οι τυχεροί που επιζούσαν κέρδιζαν την ελευθερία τους.

Από την Κίνα ο χαρταετός πέρασε στην Ιαπωνία, στην Κορέα και την Ινδονησία όπου εμπλουτίστηκε με περισσότερα χρώματα και πήρε την μορφή των Σαμουράι.

Στην Οσάκα της Ιαπωνίας κάθε χρόνο, την πέμπτη ημέρα του Μαΐου, οι μικροί Ιάπωνες περιμένουν το Κοντομόνο—χι ή αλλιώς τη «Μέρα των Παιδιών». Εκείνη την ημέρα, οι οικογένειες που έχουν μικρούς γιους ανεμίζουν στον κήπο πολύχρωμες κορδέλες και πελώριους χαρταετούς σε σχήμα κυπρίνου.

Στη Βόρεια Ινδία εδώ και χιλιάδες χρόνια γίνεται μια από τις πιο λαμπερές γιορτές για την υποδοχή της άνοιξης, με εντυπωσιακές τελετές που έχουν τις ρίζες τους στην ινδουιστική μυθολογία. Είναι η γιορτή «Basant» ή Jashn-e-Baharaan. Στη γιορτή αυτή οι χαρταετοί είναι φτιαγμένοι από τα καλύτερα υλικά ενώ ο σπάγκος τους επικαλύπτεται με σκόνη γυαλιού για να είναι πιο ανθεκτικός και να κατακτήσει τον ουρανό.

Στην Ελλάδα ο αρχιμηχανικός Αρχύτας (440 – 360 π.Χ), από τον Τάραντα, χρησιμοποίησε στις μελέτες του για πρώτη φορά τον αετό. Κείμενα του Αρχύτα λέγεται ότι μελετούσε και ο Γαλιλαίος. Σε ελληνικό αγγείο της κλασικής εποχής, υπάρχει παράσταση κόρης, η οποία κρατά στα χέρια της μια λευκή σαΐτα από το νήμα της, έτοιμη να την πετάξει.

Στην Ευρώπη ο χαρταετός εμφανίστηκε γύρω στο 1400 μ.Χ από ευρωπαίους εξερευνητές. Επειδή μάλιστα το πολύ λεπτό χαρτί που χρειαζόταν για την παρασκευή του ήταν είδος πολυτελείας εκείνη την εποχή, οι χαρταετοί κατά την διάρκεια του Μεσαίωνα, ήταν φτιαγμένοι από πανί, όπως τα πανιά των πλοίων.

Αναφορές στους χαρταετούς συναντάμε και σε γερμανικά έγγραφα του 1450 ενώ το 1606 στο ημερολόγιο ενός Ισπανού κληρικού αναφέρεται ότι χρησιμοποιούσαν τους αετούς σαν «παιχνίδι χαράς, την ημέρα του Πάσχα».

Και η επιστήμη όμως δεν τους άφησε ανεκμετάλλευτους. Οι αετοί, φτιαγμένοι από χαρτί ή ύφασμα, μπήκαν στις υπηρεσίες της. Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, το 1752 διαπίστωσε με την βοήθεια ενός αετού, τον ηλεκτρισμό της ατμόσφαιρας και έφτιαξε το αλεξικέραυνο, ενώ το 1880 ο Αυστραλός Hargrave σχεδίασε ένα τεράστιο αετό για μετεωρολογικές παρατηρήσεις. Προφορικές μαρτυρίες αναφέρουν πως τη μεγάλη γέφυρα του Νιαγάρα την

ξεκίνησαν, περνώντας από την μια όχθη στην άλλη το πρώτο σκοινί δεμένο σε έναν χαρταετό.

Τηρώντας πιστά μια παράδοση χιλιάδων χρόνων έτσι και φέτος, ο γαλανός ουρανός της χώρας μας θα γεμίσει με πολύχρωμες φιγούρες που θα χορεύουν με τον άνεμο και θα συναγωνίζονται ποια θα φτάσει ψηλότερα, μια και η παράδοση θέλει να έχει περισσότερη τύχη αυτός που θα χαθεί μέσα στο απόλυτο γαλάζιο του ουρανού.

 

Πηγές Πληροφοριών: enikos.gr, protothema.gr