Βίκυ Ξανθοπούλου: Η Global Teacher και κορυφαία νηπιαγωγός της καρδιάς μας

της Μαριάννας Μανωλοπούλου

2102

Μπορεί να είναι εικόνα 1 άτομο και στέκεται

“Οι μάχιμοι εκπαιδευτικοί γνωρίζουμε καλά πως η ζωή μέσα στην τάξη είναι μια πραγματική περιπέτεια με απρόσμενες εκπλήξεις και εναλλαγές συναισθημάτων. Κι αυτή είναι η ομορφιά του ζωντανού οργανισμού της τάξης”.

Έχεις αναρωτηθεί ποτέ για τις σούπερ δυνάμεις μιας νηπιαγωγού; Από που πηγάζει αυτήν η αστείρευτη ζωντάνια και το χαμόγελο τους ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές και συνθήκες; Πώς εφευρίσκει συνέχεια νέους τρόπους μάθησης μέσα από “μαγικά ξόρκια”, βιβλία και παραμύθια για να καλύπτει τις πραγματικές ανάγκες των παιδιών της; Έχεις αναρωτηθεί για τα λάθη της, τις αμήχανες στιγμές της εκπαίδευσης, την εξ’ αποστάσεως διδασκαλία που έκανε ένα χρόνο τώρα;  Αν και εσύ αναρωτιέσαι ακόμη για τα παραπάνω αλλά και για το πώς μπορεί να είναι είναι μια νύχτα στην Ακρόπολη ή πώς γίνεται να παίξουμε με ένα βιβλίο, η κα Βίκυ Ξανθοπούλου έχει σίγουρα τις απαντήσεις που ψάχνεις.

Ποια είναι η Βίκυ Ξανθοπούλου;

Η Βίκυ Ξανθοπούλου είναι νηπιαγωγός στην Ποταμιά της Θάσου, ένα μικρό χωριό που όμως έγινε γνωστό παγκοσμίως χάρη στην εκπαιδευτικό του που βραβεύτηκε το 2020 με το Global Teacher Award από τον διεθνή οργανισμό AKS Education Awards, ένα βραβείο που απονέμεται σε εκπαιδευτικούς ως αναγνώριση της συμβολής τους στην παγκόσμια εκπαιδευτική κοινότητα και την κοινωνία συνολικά. Επιπρόσθετα, σε εθνικό επίπεδο έχει διακριθεί από τον θεσμό Education Leaders Award ως καινοτόμα δράση και ως βέλτιστη μαθησιακή εμπειρία, αλλά και από το ελληνικό παράρτημα της IBBY, από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου. Σε διεθνές επίπεδο, επίσης, έχει διακριθεί από τον οργανισμό Judith’s Reading Room, στην Αμερική, που προωθεί τη φιλαναγνωσία με το βραβείο Ελευθερίας μέσω του Γραμματισμού αλλά και από τον AKS Education Awards το 2019 όταν απέσπασε τον τίτλο «Teacher of the Year 2019, excellence in teaching».

Η Βίκυ Ξανθοπούλου μίλησε στο layout για την πρωτοποριακή μέθοδο που εφαρμόζει στην τάξη του νηπιαγωγείου της, την πορεία της, τις βραβεύσεις και τους μελλοντικούς της στόχους.

«Παίζουμε βιβλίο;» ονομάζεται η καινοτόμος και πολυβραβευμένη μέθοδος διδασκαλίας που εφαρμόζεις τα τελευταία χρόνια στο νηπιαγωγείο της Ποταμιάς. Μίλησε μας γι αυτή, από που προήλθε η ιδέα, ποιος σε βοήθησε στην υλοποίηση της, ποιες ατυχίες υπήρξαν στην αρχή, πότε, και με ποιον τρόπο την εφάρμοσες στην τάξη; Ποια ήταν στην αρχή η ανταπόκριση των παιδιών και ποια τώρα;

Β.Ξ: Το «Παίζουμε βιβλίο» ήταν και είναι η ανάγκη μου ως εκπαιδευτικός να έχει νόημα η μάθηση για τα παιδιά, να καλύπτει τις πραγματικές τους ανάγκες, να συνδέεται η μάθηση με την αληθινή ζωή, να καλλιεργεί ήπιες δεξιότητες (soft skills) και αξίες ζωής  και να δημιουργεί ενεργούς πολίτες που βρίσκουν τον ρόλο τους στην κοινωνία που μεγαλώνουν και να ονειρεύονται έναν κόσμο πιο δίκαιο και πιο βιώσιμο για όλους τους ανθρώπους.

Στο «Παίζουμε βιβλίο;» το βασικό παιδαγωγικό εργαλείο είναι η λογοτεχνία που βοηθά τα παιδιά να ανακαλύψουν νέους κόσμους, να συγκινηθούν, να αγαπήσουν και ονειρευτούν.

Από την πρώτη στιγμή τα παιδιά έχουν αγκαλιάσει ένθερμα το «Παίζουμε βιβλίο;» γιατί το πρότζεκτ αυτό δεν σχολειοποιεί τη μάθηση ούτε και τη λογοτεχνία και τα ίδια έχουν ενεργό ρόλο σε κάθε του στάδιο.

Μπορεί να είναι εικόνα την Vicky Xanthopoulou, μαλλιά και κείμενο που λέει "EDUCATION AKS AWARDS awлoG GLOBAL TEACHER AWARD WINNER 2020"

Το «Παίζουμε βιβλίο;» μόλις έγινε και βιβλίο επίσημα. Από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος, κυκλοφορούν ο τόμος 1 και ο τόμος 2, για παιδιά 3-6 και 6-9 ετών αντίστοιχα ενώ αναμένουμε και τον τρίτο τόμο σωστά; Πώς προσεγγίζεται το υλικό στις διαφορετικές ηλικιακές ομάδες. Ο 3ος τόμος ποιες ηλικιακές ομάδες θα περιλαμβάνει, πότε θα κυκλοφορήσει; 

Β.Ξ: Είμαι πολύ χαρούμενη που οι εκδόσεις Παπαδόπουλος πίστεψαν στο πρότζεκτ αυτό, το αγκάλιασαν και προχώρησαν στην έκδοσή του. Οι τίτλοι των βιβλίων που περιλαμβάνονται σε κάθε τόμο είναι διαφορετικοί ανάλογα με την ηλικία στην οποία απευθύνονται και οι δραστηριότητες έχουν σχεδιαστεί για να καλύψουν τις γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές ανάγκες της κάθε ηλικιακής ομάδας. Οι δραστηριότητες έχουν σχεδιαστεί σύμφωνα με τους στόχους των αναλυτικών προγραμμάτων κάθε βαθμίδας εκπαίδευσης και προάγουν τη βιωματική, ανακαλυπτική μάθηση με έμφαση στην άμεση και ενεργό συμμετοχή των παιδιών.

Ο 3ος τόμος που απευθύνεται στην ηλικιακή ομάδα 9-12 ετών θα κυκλοφορήσει την επόμενη την επόμενη χρονιά.

Ενσωματώνοντας ένας εκπαιδευτικός τις δράσεις που περιλαμβάνονται τι κατορθώνει κατά την εκπαιδευτική διαδικασία; Προτείνετε μας μια μικρή δράση για τους αναγνώστες μας.

Β.Ξ: Με το «Παίζουμε βιβλίο;» ενεργοποιείται η φαντασία και η δημιουργικότητα των παιδιών. Τα παιδιά συμμετάσχουν ενεργά στη διαδικασία της ανάγνωσης του βιβλίου, ταυτίζονται με τους ήρωες και ανακαλύπτουν τα δικά τους κίνητρα για διάβασμα.

Η προσέγγιση ενός βιβλίου ενισχύεται από βιωματικές και συμμετοχικές δράσεις, παιχνίδια ρόλων, δραματοποίηση, διαθεματική προσέγγιση, δράσεις που δίνουν έμφαση στη διαδικασία, στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, στην καλλιέργεια της ενσυναίσθησης, στην υιοθέτηση αξιών και προτύπων.

Μπορεί να είναι εικόνα βιβλίο

Περιγράψτε μας μια αμήχανη στιγμή, μια στιγμή που στεναχωρηθήκατε και μια αστεία κατά τη διάρκεια υλοποίησης της μεθόδου.

Β.Ξ: Οι μάχιμοι εκπαιδευτικοί γνωρίζουμε καλά πως η ζωή μέσα στην τάξη είναι μια πραγματική περιπέτεια με απρόσμενες εκπλήξεις και εναλλαγές συναισθημάτων. Κι αυτή είναι η ομορφιά του ζωντανού οργανισμού της τάξης. Συμβαίνουν τόσα πολλά που μου είναι δύσκολο αυτήν τη στιγμή να απομονώσω μία ή δυο στιγμές και να σας τις αναφέρω.

Tι θα δούμε «Μια νύχτα στην Ακρόπολη»; Τι είναι ακριβώς ένα escape book, τι περιλαμβάνει, σε ποιες ηλικίες απευθύνεται, μπορεί να το χρησιμοποιήσει οποιοσδήποτε;

Β.Ξ: Πόσο το λάτρεψα αυτό το βιβλίο και πόσο διασκέδασα σε κάθε στάδιο δημιουργίας του δεν περιγράφεται. Είναι ένα βιβλίο παιχνίδι, μια περιπέτεια απόδρασης από το βιβλίο, ένα βιβλίο γνώσεων με δραστηριότητες που απευθύνονται σε παιδιά ηλικίας 6-8 ετών. Το παιδί που το έχει στα χέρια του είναι ο ήρωας/ η ηρωίδα του βιβλίου και θα έχει δυο ευκαιρίες να αποδράσει από το βιβλίο λύνοντας γρίφους, κόβοντας και διπλώνοντας σελίδες. Η Νίκη Λεωνίδου έκανε μια υπέροχη εικονογράφηση και είμαι σίγουρη ότι οι αναγνώστες και οι αναγνώστριες δεν θα θέλουν να το αφήσουν από τα χέρια τους. Η αλήθεια είναι ότι το έχουν παίξει και μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά, αλλά και ενήλικες και το έχουν απολαύσει.

Μπορεί να είναι καρτούν κείμενο

Ποιοι είναι οι βασικοί ήρωες του βιβλίου και το κεντρικό νόημα του; Μπορείτε να μας αναφέρετε έναν γρίφο.

Β.Ξ: Όπως σας ανέφερα και πριν ο ήρωας/ η ηρωίδα του βιβλίου είναι το ίδιο το παιδί, ο αναγνώστης/η αναγνώστρια, που ταξιδεύει με μια χρονομηχανή στην Ακρόπολη του Χρυσού αιώνα του Περικλή. Αποκρυπτογραφήσεις, ρέμπους, λαβύρινθοι, διαδρομές,  παζλ είναι κάποιες από τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει όποιος/α παγιδευτεί στο βιβλίο.

Έμφυλες διακρίσεις, μόλυνση του περιβάλλοντος, ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, προσφυγιά, διαφορετικότητα στην προσχολική ηλικία. Πώς συμπεριλαμβάνετε σημαντικά θέματα όπως αυτά στην εκπαιδευτική διαδικασία με καινοτόμο τρόπο;

Β.Ξ: Όσα πολύ εύστοχα αναφέρατε είναι κοινωνικά φαινόμενα που συμβαίνουν όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και παγκοσμίως, που σημαίνει ότι είναι κομμάτι της καθημερινότητάς μας, έχουν αντίκτυπο στις ζωές όλων και κυρίως των παιδιών. Όπως σας ανέφερα και προηγουμένως η μάθηση για να έχει νόημα οφείλει να συνδέεται με την αληθινή ζωή, να ερμηνεύει τα φαινόμενα αυτά, να δίνει απαντήσεις, ώστε τα παιδιά να οραματίζονται έναν κόσμο πιο δίκαιο και πιο βιώσιμο για όλους τους ανθρώπους. Δεν θεωρώ καινοτομία να τους διδάσκεις τον σεβασμό, την αποδοχή, την αλληλεγγύη, αλλά ηθική και επιτακτική ανάγκη.

Δεν υπάρχει διαθέσιμη περιγραφή για τη φωτογραφία.

«Ένα καλό παιδικό βιβλίο είναι έργο τέχνης, που μπορεί να αποτελέσει το βασικό εργαλείο μάθησης μέσα στην τάξη». Τι αποτελεί ακόμη εργαλείο μάθησης για εσάς έξω από την τάξη αυτή τη φορά;

Β.Ξ: Οτιδήποτε κινητοποιεί το ενδιαφέρον των παιδιών μπορεί να αποτελέσει εργαλείο μάθησης. Ένα χόμπι, ένα άθλημα, η μουσική, κάθε μορφή τέχνης, η φύση, η τεχνολογία.

Ποια είναι τελικά τα εφόδια που είναι απαραίτητο να δώσουμε σε όλα τα παιδιά;

Β.Ξ: Οφείλουμε να τα βοηθήσουμε να κατανοήσουν και να γνωρίσουν τον εαυτό τους, να κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν τον κόσμο που τα περιβάλλει, να καλλιεργήσουμε τον σεβασμό για τον εαυτό τους, τους γύρω τους και το περιβάλλον, ώστε να βγουν με εμπιστοσύνη και αυτοπεποίθηση στην αληθινή ζωή.

Μπορεί να είναι εικόνα την Vicky Xanthopoulou, στέκεται και κείμενο που λέει "DELPHI ECONOMIC FORUM"

«Πολίτες με παγκόσμια κουλτούρα». Πώς διεξάγεται αυτό σε μια τάξη ενός μικρού  σχετικά νησιού;

Β.Ξ: Όταν κέντρο και προσανατολισμός της μάθησης είναι ο Άνθρωπος και η καλλιέργεια δεξιοτήτων και αξιών ζωής, τότε τα πάντα είναι εφικτά.

«Έπρεπε απλά να ακούσω τα παιδιά, τι έχουν πραγματικά ανάγκη τα παιδιά». Τι έχουν πραγματικά ανάγκη τα παιδιά και ποιο είναι το νόημα της ζωής των παιδιών που είχατε φέτος;

Β.Ξ: Τα παιδιά έχουν ανάγκη για παιχνίδι, για φιλία, για διασκέδαση, για μάθηση και αποδοχή. Φέτος ήταν τόσο έντονη η ανάγκη τους να είναι με τους φίλους τους, να παίξουν μαζί τους και να τους αγκαλιάσου. Νομίζω ότι αυτή ήταν η ανάγκη όλων μας.

Υπήρξε αφορμή για μάθηση την τελευταία μέρα της σχολικής χρονιάς, ποια ήταν αυτή; Tι σκεφτήκατε ότι πήραν τα παιδιά μαζί τους σε μια βαλίτσα την τελευταία μέρα;

Β.Ξ: Η τελευταία μέρα ήταν ιδιαίτερα φορτισμένη και συγκινητική. Τα νήπια που θα πάνε στο δημοτικό υποσχέθηκαν ότι δεν θα αφήνουν κανέναν φίλο μόνο του. Μόνο αυτό να κρατήσουν στη ζωή τους, που κρύβει τόσα πολλά, νομίζω ότι όλα θα πάνε καλά.

Μπορεί να είναι κοντινή λήψη ένα ή περισσότερα άτομα

Το «Παίζουμε βιβλίο;» έχει βραβευτεί σε Ελλάδα και εξωτερικό. Πώς νιώθετε γι αυτό και τι σκέφτεται σήμερα μια γυναίκα και μητέρα που έχει βραβευτεί ως η Δασκάλα της χρονιάς; Σας προκάλεσε άγχος ποτέ όλο αυτό;

Β.Ξ: Σίγουρα νιώθω ικανοποίηση, αλλά αυτό δεν έχει αλλάξει κάτι στην καθημερινότητά μου μέσα στην τάξη και στην οικογένειά μου.

Σας έχει πει ποτέ κάποιος γονέας στην Θάσο πώς να κάνετε την δουλειά σας, να προσπαθήσει  να παρεμβεί στην εκπαιδευτική διαδικασία; Υπήρξαν αντιδράσεις στην αρχή για καθετί καινοτόμο που έχετε εισάγει;

Β.Ξ: Αυτό δεν μου έχει συμβεί ποτέ γιατί τα όρια που θέτω είναι σαφή και ξεκάθαρα από την αρχή και οι γονείς δείχνουν απόλυτη εμπιστοσύνη.

Τι σε ενοχλεί πραγματικά στη δουλειά σου;

Β.Ξ: Τη δουλειά μου τη θεωρώ λειτούργημα, είναι λειτούργημα. Αυτό που με ενοχλεί είναι η απαξίωση της εκπαίδευσης στο νηπιαγωγείο από την πολιτεία.

Έχετε μετανιώσει ποτέ για κάτι που έχετε πει σε μαθητή/μαθήτρια σας. Αν ναι τι ήταν αυτό και τώρα τι θα του λέγατε;

Β.Ξ: Έχω μετανιώσει για απαντήσεις που δεν έχω δώσει κι ακόμη μετά από τόσα χρόνια δεν τις έχω βρει.

Πρώτη επίσημη μέρα ως νηπιαγωγός στο σχολείο μπορείς να θυμηθείς μια αστεία στιγμή;

Β.Ξ: Πλέον το βλέπω ως αστείο, αλλά τότε το πήρα βαρέως είναι πως την πρώτη μέρα που μπήκα επίσημα στην τάξη δεν πρόλαβα να κάνω τίποτε απολύτως από ό,τι είχα προγραμματίσει και γύρισα σπίτι πολύ απογοητευμένη.

Aν σου δινόταν μια σημαντική ευκαιρία να αφήσεις το νησί και να βρεθείς στην πρωτεύουσα ή το εξωτερικό για να αναλάβεις καθήκοντα εκεί ή ένα σπουδαίο εκπαιδευτικό έργο θα τα παρατούσες όλα; Πιστεύεις ότι στο νησί έχεις χάσει κάποιες περαιτέρω ευκαιρίες;

Β.Ξ: Αν έκανα οποιαδήποτε μεγάλη αλλαγή στην επαγγελματική ζωή μου θα ήταν σίγουρα για το καλό της οικογένειάς μου. Είμαι πολύ χαρούμενη που ζω και εργάζομαι στη Θάσο. Προς το παρόν δε θα το άλλαζα με τίποτε.

Το δικό σου αγαπημένο παραμύθι;

Β.Ξ: Είναι πάρα πολλά, αλλά θα σας αναφέρω το πρώτο που με άγγιξε και με συγκίνησε και ήταν η αφορμή για να αγαπήσω την παιδική λογοτεχνία. Είναι το «Αν κάθε μέρα» του Αντώνη Παπαθεοδούλου και της Μυρτώς Δεληβοριά.

 

3 άτομα που αποτέλεσαν αφορμή για το έργο σας και σας στήριξαν.

Β.Ξ: Αντώνης Παπαθεοδούλου, Ελένη Γερουλάνου, Γαρυφαλιά Τεριζάκη.

 

3 λέξεις που μας μαθαίνει το νηπιαγωγείο για το πραγματικό νόημα της ζωής.

Β.Ξ: Μαζί, αγάπη και αγκαλιά.

Μπορεί να είναι εικόνα 2 άτομα, συμπεριλαμβανομένου του χρήστη Vicky Xanthopoulou και κείμενο που λέει "καλύτερος ρόλος σου είναι A εαυτός σου! Ξανθοπούλουβίκα Νηπιαγωγός "Γυναικεία Υπόθεση" Ξανθοπούλου Βίκυ <<Είναι προνόμιο να είσαι γυναίκα Είναι προνόμιο να είσαι άνθρωπος. Κάθε μέρα ένα βήμα πιο κοντά στην αποδοχή, τον σεβασμό και την ισότητα>> Κουμανίδου Κατερίνα <<Γυναίκα: ένα ανθρώπινο ov με άπειρους ρόλους και λύπλευρη δράση αρκεί να μπορούν ελεύθερα να επιλέξουν τους στόχους που θέτουν. Κυρίως αυτών που θα τις κάνουν ευτυχισμένες>> Κουμανίδου Κατερίνα Προϊσταμένη Δημοτικής Βιβλιοθήκης Καβάλας <Βασίλη Βασιλικός> /Επιχειρηματίας ΔHMGLEADE MARIATSANIRI ΕΣΠΑ"

Μια φράση παιδιού που σας σημάδεψε όλα αυτά τα χρόνια.

Β.Ξ: Γιατί υπάρχουν παιδιά που ταξιδεύουν μόνα τους μέσα σε βάρκες;

 

Πώς βιώσατε εσείς και τα παιδιά σας την εξ αποστάσεως εκπαίδευση στο νηπιαγωγείο εν μέσω πανδημίας; Τι σας έλεγαν οι γονείς και τι τα νήπια;

Β.Ξ: Ήταν μια δύσκολη περίοδος, που πολύ φοβάμαι ότι θα την ξαναζήσουμε. Ειδικά τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία θα έπρεπε να είναι στο σχολείο με τους φίλους τους και τους δασκάλους τους με σωστά μέτρα για τη δική τους την υγεία, των οικογενειών τους και των εκπαιδευτικών.

Πώς αντιμετωπίζεται τις νέες αλλαγές στο κομμάτι της εκπαίδευσης του νηπιαγωγείου και πώς βρίσκεται το νέο νομοσχέδιο;

Β.Ξ: Έχω πάρα πολλές αντιρρήσεις που τις έχω διατυπώσει και δημόσια. Είναι πολύ μεγάλη κουβέντα. Συνοπτικά θα τοποθετηθώ λέγοντας πως τα νέα μέτρα θα μεγαλώσουν τις ανισότητες στην εκπαίδευση.

Έχετε απευθυνθεί στους αρμόδιους παιδαγωγικών θεμάτων για την κατάσταση στα νηπιαγωγεία;

Β.Ξ: Η συνεργασία με την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Ν. Καβάλας, την Περιφέρεια, τη Συντονίστρια Εκπαίδευσης, αλλά και τη Σχολική Επιτροπή του Δήμου Θάσου είναι στενή και ανθρώπινη και υπάρχει πάντα έμπρακτο ενδιαφέρον από τη μεριά τους για την επίλυση όποιων θεμάτων προκύψουν. Θεωρώ ότι είμαστε τυχεροί σε αυτό το κομμάτι.

Μπορεί να είναι εικόνα 1 άτομο

Ποια προσδοκάτε ότι θα είναι τα αποτελέσματα όλου του πρότζεκτ;

Β.Ξ: Για να έχει αποτέλεσμα το πρότζεκτ αυτό, να καλλιεργηθούν δηλαδή οι δεξιότητες και οι αξίες ζωής στα παιδιά,  ευχή μου θα ήταν να έχει και συνέχεια στις επόμενες βαθμίδες μάθησης.

Ποια είναι τα επόμενα στάδια πως θα συνεχιστεί το έργο σας; Μελλοντικά εκπαιδευτικά και μη σχέδια και στόχοι;

Β.Ξ: Το πρότζεκτ συνεχίζει να τρέχει. Σχέδια δεν κάνω ποτέ ούτε βάζω στόχους. Μόνο υγεία εύχομαι σωματική και ψυχική.

Μπορεί να είναι εικόνα 5 άτομα

 

Σ.Σ: Σας ευχαριστούμε πολύ κα Ξανθοπούλου για τον χρόνο και την προθυμία σας.