Τσικνοπέμπτη: Η προέλευσή της χάνεται στα βάθη των αιώνων

της Ελπίδας Παπαδανιήλ

549

Τσικνοπέμπτη 2021: Πότε «πέφτει» - Πότε είναι η Καθαρά Δευτέρα - xristika.gr

Ημέρα χαράς, ημέρα γιορτής και γλεντιού.

Την Τσικνοπέμπτη ξεκινούν ουσιαστικά οι εκδηλώσεις της Αποκριάς, οι οποίες κορυφώνονται την Καθαρά Δευτέρα με τα Κούλουμα. Φέτος όμως θα περάσουμε μια Τσικνοπέμπτη διαφορετική από τις άλλες. Κλεισμένοι στα σπίτια μας, θα προσπαθήσουμε να γιορτάσουμε το παραδοσιακό τσίκνισμα οικογενειακά.

Η Τσικνοπέμπτη είναι μια γιορτή άγνωστης μέχρι στιγμής προέλευσης. Εικασίες αναφέρουν ότι προέρχεται από τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που επιβίωσαν του Χριστιανισμού. Σύμφωνα με τον λαογράφο Δημήτριο Λουκάτο, το φαγοπότι και το γλέντι της ημέρας είναι «ομοιοπαθητικές προσπάθειες για την ευφορία της γης» και τον ερχομό της άνοιξης. Είναι ημέρα χαράς αλλά και προετοιμασίας για τους Ελληνορθόδοξους χριστιανούς, καθώς η σαρανταήμερη περίοδος της Σαρακοστής πριν το Πάσχα πλησιάζει. Η ημέρα της Πέμπτης επιλέχθηκε, σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση, διότι η Τετάρτη και η Παρασκευή είναι σημαντικές ημέρες νηστείας.

Είναι η πιο ξεχωριστή μέρα της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου, γνωστή και ως «Κρεατινή», κατά την οποία οι γειτονιές γεμίζουν μυρωδιές από τα ψητά κρέατα, τη γνωστή «τσίκνα». Στην Κέρκυρα γίνονται τα λεγόμενα «Κορφιάτικα Πετεγολέτσια», το γνωστό κουτσομπολιό ενώ οι Πατρινοί γιορτάζουν το έθιμο της Γιαννούλας της Κουλουρούς, η οποία, σύμφωνα με την παράδοση, πιστεύει πως ο ναύαρχος Ουίλσον έρχεται να την παντρευτεί και τον περιμένει μάταια σαν την τρελή στο λιμάνι. Έτσι, την Τσικνοπέμπτη οι Πατρινοί ντύνουν κάποιον νύφη, ή βάζουν ένα ομοίωμα νύφης στο λιμάνι και διασκεδάζουν γύρω του.

Στις Σέρρες η νύχτα γίνεται μέρα από τις μεγάλες φωτιές που ανάβουν σε κάθε αλάνα. Στην Κομοτηνή πάλι, οι νοικοκυρές σχεδόν καίνε μια κότα, για να τη φάει η οικογένεια την Κυριακή της Αποκριάς. Η παράδοση αναφέρει, επίσης, ότι την Τσικνοπέμπτη τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια πρέπει να ανταλλάξουν φαγώσιμα δώρα. Ο άντρας πρέπει να στείλει τον «κούρκο», δηλαδή μία κότα, και η γυναίκα μπακλαβά και μια κότα γεμιστή.

Στη Θήβα ξεχωρίζει ο «βλάχικος γάμος», που τελειώνει την Καθαρά Δευτέρα με την πορεία των προικιών της νύφης και το γλέντι των συμπεθέρων.

Μασκαράδες ζωσμένοι με κουδούνια προβάτων θα δεις να περιτριγυρίζουν την χώρα της Ίου και στον Πόρο οι νέοι κλέβουν ένα μακαρόνι, το οποίο βάζουν κάτω από το μαξιλάρι τους για να δουν το ταίρι τους. Στην Σκόπελο το γλέντι και το φαγοπότι κρατά μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες στον Πεύκο και στο Ηράκλειο της Κρήτης μικροί και μεγάλοι μεταμφιεσμένοι χορεύουν και τραγουδούν. Στην Πελοπόννησο την τιμητική τους έχουν η πηχτή, οι τσιγαρίδες, τα λουκάνικα, το παστό και η γουρναλοιφή από τα χοιρινά που σφάζουν εκείνη την ημέρα.

Παρόμοιο έθιμο υπάρχει και σε άλλες πόλεις του εξωτερικού. Στη Γερμανία γιορτάζουν τη Schmutziger Donnerstag δηλαδή τη Λιπαρή Πέμπτη και στη Νέα Ορλεάνη των ΗΠΑ τη Mardi Gras δηλαδή τη Λιπαρή Τρίτη.

Ας ελπίσουμε ότι σύντομα θα μπορέσουμε να τηρήσουμε και να απολαύσουμε τα έθιμα και τις παραδόσεις του τόπου μας και να ξανά χαρούμε όμορφες στιγμές με τους φίλους μας και την οικογένειά μας.

Πηγή Πληροφοριών: Wikipedia