Η λέξη ταμπού είναι πολυνησιακή και δηλώνει το απαγορευμένο να αγγιχθεί, να λεχθεί ή να χρησιμοποιηθεί. Στο «Τοτέμ και Ταμπού» ο Φρόυντ παραθέτει κάποια αποσπάσματα από το σχετικό λήμμα στην Εγκυκλοπαίδεια Britannica, γραμμένο από τον ανθρωπολόγο Northcote W. Thomas, όπου επισημαίνεται κάτι που σχεδόν όλοι ξέρουμε από τα πολύ παιδικά μας χρόνια: «όποιος έχει παραβεί ένα ταμπού, γίνεται και ο ίδιος ταμπού»
Από το σχολείο ήδη όλοι θυμόμαστε κάποια απόκληρα παιδιά, που τα υπόλοιπα δεν τα κάνουν παρέα και που όποιο παιδί τα προσεγγίσει κινδυνεύει και αυτό με τη σειρά του να περιθωριοποιηθεί. Το αποτέλεσμα μιας ενδεχόμενης προσπάθειας προσέγγισής μας μαζί τους δεν είναι δεδομένο. Γιατί κάποτε ένα ταμπού μπορεί να σπάσει, απομαγευμένο από την επαφή μας μαζί του. Ποτέ όμως δε σπάει ταυτόχρονα για όλους. Ένα μέρος της κοινωνίας μπορεί να επιμένει ότι ακόμα κι αν η τιμωρία στον παραβάτη δεν επέρχεται αμέσως, αυτό δεν αναιρεί την πιθανότητα να επέλθει σε ένα διαρκώς ανανεούμενο αύριο. Σαν τον μπαρμπέρη που είχε κρεμάσει μια ταμπέλα με την επιγραφή «Αύριο ξυρίζουμε δωρεάν», αλλά κανένας πελάτης του δεν επωφελήθηκε της προσφοράς αυτής, εφόσον ξυριζόταν πάντα σε κάποιο εδώ και τώρα, σε κάποιο σήμερα.
Εν αρχή ήσαν τα greek statistics
Τα greek statistics ήταν το πραγματικό ιστορικό γεγονός που οδήγησε στην οικονομική κρίση, τα απόνερα της οποίας ζούμε ακόμα σήμερα, 12 χρόνια μετά. Η αναθεώρηση της πρόβλεψης του ελλείμματος το 2009 από το αρχικό 3,7% στο 12,7% και τελικά στο 15% του ΑΕΠ, διέρρηξε την αξιοπιστία του ελληνικού κράτους και τη δυνατότητα δανεισμού του. Αμέσως κάποιοι το έριξαν στη συνωμοσιολογία. Η αναθεώρηση έγινε με δόλο προς τα πάνω υποστήριξαν, ώστε να μπούμε στο ΔΝΤ, πράγμα που -λένε οι ίδιοι- είχε συμφωνηθεί εκ των προτέρων.
Ο Γιώργος Παπανδρέου, τότε επικεφαλής της κυβέρνησης, άλλωστε ήδη είχε τη ρετσινιά του αμερικανόφιλου. Χαρακτηριστική εδώ η περίπτωση της Δήμητρας Λιάνη, 2η σύζυγο του πατέρα του, η οποία μέχρι σήμερα υποστηρίζει ότι ακόμα κι ο Ανδρέας πίστευε ότι ο γιος του είχε πουληθεί στους αμερικάνους. Φυσικά αυτά είναι άλλα απόνερα, τα απόνερα του αντιαμερικανισμού που υιοθέτησε το ΠΑΣΟΚ από τη δημιουργία του και για τουλάχιστον 22 χρόνια. Ο αντιαμερικανισμός όμως είχε (και έχει) μια πολύ μεγαλύτερη επιρροή στην ελληνική κοινωνία και στην πραγματικότητα υπήρξε είτε στην αριστερή, είτε στη δεξιά του μορφή, το προκάλυμμα του αντιδυτικισμού.
Αποκαλύπτοντας λοιπόν η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου τα ψευδή στοιχεία που είχαν παρουσιαστεί από τις προηγούμενες κυβερνήσεις της ΝΔ, άγγιξε στην πραγματικότητα πολλά ταμπού. Το όλο ζήτημα παρουσιάστηκε από τους υπέρμαχους των κυβερνήσεων Καραμανλή (2004-09) ως δήθεν εθνικό ζήτημα, εκμεταλλευόμενοι το γεγονός πως τα εθνικά ζητήματα αποτελούν το μέγιστο ταμπού της πολιτικής συζήτησης. Το πρόβλημα δηλαδή δεν έπρεπε να εξεταστεί, ο Ανδρέας Γεωργίου δεν έπρεπε να αναλάβει να αποκαταστήσει την αξιοπιστία των ελληνικών στατιστικών στοιχείων και τελικά εμείς να λέμε στο εξωτερικό ότι όλα παν καλά και να περιμένουμε τους «κουτόφραγκους» ό,τι τους λέμε να το χάβουν.
Από την πονηριά του λόγου στην κουτοπονηριά της «φυλής».
Στη σύγχρονη πολιτική ζωή έχουμε παρερμηνεύσει την παλιά εκείνη φράση που έλεγε «τα εν οίκω μη εν δήμω». Εκεί που η φράση σήμαινε ότι οι οικογενειακές διαμάχες και γενικά τα προσωπικά ζητήματα, δε θα έρχονταν προς συζήτηση στη συνέλευση του δήμου, σήμερα έχει καταντήσει να είναι μια ρητορική επωδός της υπεράσπισης της ερμητικότητας στην προσωπική ζωή. Όταν δε η αντίληψη αυτή συναντιέται με μια οικογενειακού-φατριαρχικού τύπου αντίληψη για την πολιτική, τότε η διαχείριση των οικονομικών ενός κράτους μοιάζει πολύ φυσιολογικό να καταλήξει να λογίζεται ως εθνικό ζήτημα. Τότε κανείς δεν επωμίζεται την ευθύνη της διαχείρισής τους, όσο κι αν τυπικά υπάρχουν υπουργοί οικονομικών και άλλα αξιώματα που καθώς φάνηκε στην περίπτωσή μας ήταν μάλλον τίτλοι τιμής.
Κάποιος όμως έπρεπε να την πληρώσει για να ικανοποιηθεί έστω και λίγο το θυμικό μας. Αντί λοιπόν να λογοδοτήσουν όσοι μαγείρεψαν τα στοιχεία, ο άνθρωπος που τελικά κυνηγήθηκε ήταν ο άνθρωπος που αποκατέστησε την αξιοπιστία της ελληνικής στατιστικής αρχής, ο Ανδρέας Γεωργίου. Και αντί η Νέα Δημοκρατία να είναι το κόμμα που θα εισπράξει τη δυσαρέσκεια των πολιτών, ήταν το ΠΑΣΟΚ που επωμίστηκε δυσανάλογες ευθύνες και πιο συγκεκριμένα ο Γιώργος Παπανδρέου.
Τι πίνουμε και στους άλλους δε δίνουμε;
Δεν ήταν το πρώτο ταμπού που άγγιξε ο Γιώργος Παπανδρέου. Από τότε που διετέλεσε υπουργός εξωτερικών και συνέβαλε τα μέγιστα ειδικά στη βελτίωση των σχέσεων Ελλάδας και Τουρκίας, είχε δυσαρεστήσει αρκετούς που καθόλου δεν ήθελαν μια τέτοια εξέλιξη. Προτιμούσαν και προτιμούν ακόμα, τη διαρκή ένταση που αποστερεί πολύτιμους πόρους και από τους δύο λαούς και που κυρίως στερεί μια εγγυημένη σταθερότητα που δε θα βασίζεται σε τρίτους, αλλά στην αμοιβαία θέληση και των δύο κρατών. Η στήριξη από τον Παπανδρέου του σχεδίου Ανάν ήταν το κερασάκι στην τούρτα όσων κινδύνευαν να μείνουν χωρίς βαρβάρους. Το 76% των Ελληνοκυπρίων απέρριψε το σχέδιο, διασώζοντας την ύπαρξη ενός προαιώνιου εχθρού, που όσο θα βιώνεται ως απειλή, τόσο θα δικαιολογούν την πολιτική τους ύπαρξη τα εθνικιστικά μορφώματα και στις δυο χώρες.
Η σταγόνα που ξεχειλίζει όμως το ποτήρι… της υποκρισίας μας, ήταν όταν ο Γιώργος Παπανδρέου μίλησε ανοιχτά για το ζήτημα της κάνναβης. Πολύ νωρίτερα μάλιστα από πολλούς ηγέτες παγκοσμίως και από πολλές χώρες που αργότερα θα ακολουθούσαν μια πολιτική νομιμοποίησης ή έστω αποποινικοποίησής της και πάντως μια πολιτική μείωσης της πιθανής βλάβης σε σχέση με τα ναρκωτικά. Από το ΚΚΕ και την εξωκοινοβουλευτική αριστερά μέχρι την ακροδεξιά, με κάποιες εξαιρέσεις στον πρώιμο Σύριζα και στο φιλελεύθερο χώρο, όλοι κατήγγειλαν τον άνθρωπο που τόλμησε να μιλήσει για τον ελέφαντα στο δωμάτιο. Το πουριτανικής έμπνευσης κυνήγι μαγισσών, έπρεπε σύμφωνα με τους κατήγορους του Παπανδρέου να συνεχιστεί για το καλό δήθεν της νεολαίας που πρέπει να διασωθεί από τη «μάστιγα των ναρκωτικών». Σοφιστές και λαοπλάνοι «που σφίγγουν δήθεν στοργικά και πνίγουν,(…) τους παλαιούς και νέους βλαστούς» όπως έλεγε ο Ανδρέας Εμπειρίκος σ’ ένα ωραίο του ποίημα.
Και τώρα τι;
Επανερχόμενος στο πολιτικό προσκήνιο ο Γιώργος Παπανδρέου φέρνει μαζί του και τα ταμπού που άγγιξε κατά τη διάρκεια της πολιτικής του σταδιοδρομίας. Δυστυχώς μοιάζουν ακόμα ταμπού ακέραια, ίσως λιγάκι θρυμματισμένα. Φέρνει όμως μαζί του και ζητήματα που δεν είναι ταμπού, όπως για παράδειγμα το ζήτημα της συμμετοχικής δημοκρατίας, που σταθερά υποστηρίζει τα τελευταία χρόνια και που φαίνεται πραγματικά πρωτοπόρο ως ζήτημα στα ελληνικά δεδομένα. Γιατί όσο κι αν οι δημοκρατικοί θεσμοί που δημιουργήθηκαν στην Αμερική και στην Ευρώπη, από τις μεγάλες επαναστάσεις τους, έχουν φθαρεί τα τελευταία χρόνια, υπάρχουν ακόμα και λειτουργούν για παράδειγμα στις ΗΠΑ τα Town Hall meetings ή το σώμα ενόρκων στις δίκες. Γενικότερα υπάρχουν θεσμοί που εξισορροπούν την κεντρική εξουσία. Αυτό λείπει στην Ελλάδα, όπου τα κόμματα λειτουργούν συγκεντρωτικά και τελικά η κυβέρνηση αποφασίζει και όποιος/α διαφωνεί διαγράφεται.
Αν ο Παπανδρέου μπορέσει να αποτινάξει το πέπλο αρνητικότητας με το οποίο τον κάλυψαν κοινή γνώμη, αρκετά ΜΜΕ και πολιτικοί αντίπαλοι (εντός κι εκτός ΠΑΣΟΚ) και μπορέσει να μιλήσει ανοιχτά και πάλι για τα μεγάλα ζητήματα με τα οποία ασχολήθηκε στην πολιτική του καριέρα, τότε ίσως μπορέσει να αποκαταστήσει και τον πολιτικό του χώρο, αλλά και να επαναφέρει τις πολιτικές ισορροπίες που τα τελευταία χρόνια γέρνουν επικίνδυνα δεξιά. Τότε ίσως να γίνει ένας «εκριζωτής», ένας «έφηβος στεφανηφόρος και εις το γήρας του ακόμη», ένας «θεμελιωτής» για να ξαναθυμηθούμε τα υπέροχα «Ρήματα» του Ανδρέα Εμπειρίκου.
Διαβάστε ΕΔΩ: Η Μιράντα Ξαφά σε ένα αναλυτικό της κείμενο για την υπόθεση Γεωργίου
Η τραγωδία των “Greek Statistics” του Βασίλη Σαραφίδη
capital.gr/me-apopsi/3322321/i-tragodia-ton-greek-statistics
Δείτε VIDEO: Ο Γιώργος Παπανδρέου για τη χρήση κάνναβης στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής (28/2/18) youtube.com/watch?v=BErWExRyY88
Το παραλήρημα της Δήμητρας Λιάνη εναντίον του Γιώργου Παπανδρέου https://www.youtube.com/watch?v=Uphlv0C4lIA
