“Ημέρα της Ευρώπης” 9 η Μαΐου 2020 – η 70η επέτειος

της Ελένης Σπηλιωτακοπούλου

669


Η «Ημέρα της Ευρώπης» τιμάται κάθε χρόνο στις 9 Μαΐου και καθιερώθηκε ως ημέρα εορτασμού της ειρήνης και της ενότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με την ημερομηνία αυτή να σηματοδοτεί την επέτειο της ιστορικής «Διακήρυξης Σουμάν».

Παρίσι, 9 Μαΐου 1950. Στην ομιλία του, ο Ρομπέρ Σουμάν ως υπουργός εξωτερικών της Γαλλίας που ήταν τότε, πρότεινε μια νέα, ξεχωριστή μορφή πολιτικής συνεργασίας στην Ευρώπη όπου θα απέτρεπε κάθε ενδεχόμενο πολέμου μεταξύ ευρωπαϊκών χωρών.

Πέντε χρόνια πριν το 1950, είχε λήξει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και τα κράτη-μέλη της Ε.Ε προσπαθούσαν ακόμη να επουλώσουν τις πληγές τους. Αποφασισμένες λοιπόν, να αποτρέψουν έστω και τη παραμικρή πιθανότητα ενός τέτοιου φρικτού συμβάντος, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις κατέληξαν, πως αν διαχειρίζονται από κοινού την παραγωγή άνθρακα και χάλυβα, τότε στο μέλλον ένας πόλεμος μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας θα ήταν – όπως αναφέρθηκε και στη διακήρυξη «όχι μόνον αδιανόητο αλλά και υλικά αδύνατο».

Γι’ αυτό το λόγο, ο Σουμάν πρότεινε τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, της οποίαςτα ιδρυτικά μέλη θα ήταν η Γαλλία, η Δυτική Γερμανία, η Ιταλία, η Ολλανδία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο. Έτσι και έγινε στην πραγματικότητα. Η Συνθήκη για την ίδρυση του οργάνου αυτού (ΕΚΑΧ), υπεγράφη έναν μόλις χρόνο μετά, από τα 6 ιδρυτικά της κράτη, η οποία ήταν ανοιχτή και για άλλες χώρες. Η πρόταση του Σουμάν θεωρείται η απαρχή της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Σουμάν  πίστευε, ότι η συγχώνευση οικονομικών συμφερόντων θα βοηθούσε στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου και θα αποτελούσε το πρώτο βήμα για την ενοποίηση της Ευρώπης. Όπως είχε πει ο ίδιος στην ιστορική του ομιλία, «Η Ευρώπη δεν θα δημιουργηθεί δια μιας, ούτε σε ένα συνολικό οικοδόμημα: θα διαμορφωθεί μέσα από συγκεκριμένα επιτεύγματα που θα δημιουργήσουν πρώτα μια πραγματική αλληλεγγύη».

Η Ημέρα αυτή, καθιερώθηκε για πρώτη φορά, το 1985 από τους ηγέτες των τότε Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να αναγνωρίζει και επισήμως τον εορτασμό της, το 2008.

Ωστόσο, φέτος είναι 70η επέτειος της ημέρας αυτής και δυστυχώς, βρίσκει την Ευρώπη σε μια υγειονομική και οικονομική κρίση, ίσως σοβαρότερη από κάθε άλλη φορά, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Αξίζει να σημειωθεί πως, παρά τον μαραθώνιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συγκεντρώσει όσα χρήματαχρειάζεται για τη χρηματοδότηση των ερευνών του εμβολίου και των μέσων αντιμετώπισής του, υπάρχει και ο «ανταγωνισμός» Ευρωπαϊκού Βορρά και Νότου για την οικονομική αντιμετώπιση των επιπτώσεων του ιού από τα κράτη-μέλη. Είναι εξάλλου, σαφές ότι, εκτός από τη θεραπεία του πρέπει να θεραπευθούν και οι συνέπειές του.

Σε μια τέτοια Ευρώπη, με τέτοιο πνεύμα αυτή τη στιγμή, το χάσμα, κυρίως μεταξύ χωρών Βορρά και Νότου, ολοένα μεγαλώνει και η Ε.Ε εξακολουθεί να δοκιμάζεται, δίνοντας έτσι λόγο στους αντιευρωπαϊστές – λαϊκιστές. Για την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης λοιπόν, το καλύτερο θα ήταν να υπάρξει αλλαγή στη νοοτροπία, στην αναδόμηση της δημόσιας υγείας αλλά και στο οικονομικό μοντέλο της Ε.Ε, προκειμένου να έχει ΜΕΛΛΟΝ.