Η αποφυγή της χρήσης του τζακιού κάνει καλό σε όλους μας. Προστατεύει την υγεία όλων μας και κυρίως των ευαίσθητων ομάδων του πληθυσμού (π.χ. καρκινοπαθείς, άνθρωποι με χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια, έγκυες, βρέφη, παιδιά και ηλικιωμένοι).
Το πρόβλημα της μικροσωματιδιακής ρύπανσης, που προκαλεί η χρήση τζακιών κυρίως, έγινε γνωστό στη χώρα μας στις αρχές της οικονομικής κρίσης. Εμφανίζει έξαρση κάθε χρόνο, όπως και φέτος, και συνοδεύεται από τις προειδοποιήσεις και τις συστάσεις για τη δημόσια υγεία της ιατρικής κοινότητας στον πληθυσμό. Αλλά οι οδηγίες και μόνο στον οικονομικά χειμαζόμενο πληθυσμό δεν αρκούν. Γι’ αυτό η επιστημονική κοινότητα θέτει την πολιτεία προ των ευθυνών της θεωρώντας αδιανόητο να μην έχει λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να προστατευτεί ο πληθυσμός από τις επιβλαβείς συνέπειες της καύσης προϊόντων ξύλου.
«Το τζάκι δεν είναι γραφικό, είναι άκρως επικίνδυνο για την υγεία», τονίζει φέτος η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία (ΕΑΕ) και εξηγεί: «Καθώς διανύουμε περίοδο με αρκετό κρύο πολλοί από εσάς χρησιμοποιείτε το τζάκι για να ζεσταθείτε, είτε γιατί θέλετε να απολαύσετε μια αίσθηση θαλπωρής (να δώσετε μια νότα γραφικότητας στη ζωή σας), είτε γιατί σας είναι οικονομικά πιο συμφέρουσα επιλογή θέρμανσης. Τίποτα από τα δύο δεν ισχύει»!
Είναι γεγονός ότι κάτω από συγκεκριμένες κλιματικές συνθήκες διευκολύνεται η θερμική αναστροφή που οδηγεί στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, με ιδιαίτερη αύξηση των μικροσωματιδίων τύπου PM10 εκτός των ορίων που προβλέπει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ). Οι ρύποι αυτοί σε αυξημένες συγκεντρώσεις μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα σε υπερήλικες και μικρά παιδιά, αλλά και σε ανθρώπους που πάσχουν από χρόνια βρογχίτιδα, πνευμονικό εμφύσημα, χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια, καρδιακή ανεπάρκεια, άσθμα και σε παιδιά με βρογχική αντιδραστικότητα.
Τα συνήθη ενοχλήματα από αυτή τη ρύπανση είναι το αίσθημα ερεθισμού της μύτης, των αναπνευστικών οδών με βήχα ή και η αναπνευστική δυσφορία. Ο τρόπος προστασίας δεν είναι άλλος από την παραμονή στο σπίτι και την αποφυγή σωματικής κόπωσης. Αυτό γίνεται σχεδόν μοιραία στη συγκεκριμένη περίπτωση που τα τζάκια προκαλούν τη ρύπανση, γιατί η αιχμή της συγκέντρωσης των ρύπων αυτών μέσα στο εικοσιτετράωρο εμφανίζεται περίπου το μεσονύχτιο και ακόμα αργότερα.
Ας προσέξουμε.
Τι κάνει η καύση ξύλου;
Η καύση ξύλου εκλύει στο εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον (στον αέρα) μεγάλες ποσότητες πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων (PAHs), βενζολίου, διοξινών και αιωρούμενων σωματιδίων και μάλιστα των πιο μικρών, των γνωστών ως PM 2,5 μm, τα οποία διεισδύουν και εγκαθίστανται πολύ βαθιά στις κυψελίδες του πνεύμονα και από εκεί περνούν στην κυκλοφορία του αίματος και φτάνουν σε διάφορα όργανα του σώματος.
Η ρύπανση αφορά τόσο τον αέρα του σπιτιού που έχει αναμμένο το τζάκι, όσο και τα γειτονικά σπίτια, αλλά και τον αέρα στους δρόμους που κινούμαστε.
Τι σημαίνει για την υγεία μας;
Το πρόβλημα με την ατμοσφαιρική μόλυνση απασχολεί πολλές υγειονομικές υπηρεσίες στον κόσμο και τους μεγάλους διακρατικούς οργανισμούς γιατί είναι μείζον πρόβλημα υγείας, προκαλώντας εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους παγκοσμίως. Η μεγάλη πυκνότητα αιωρούμενων σωματιδίων στον αέρα, σύμφωνα με όλες τις μελέτες και τις διαπιστώσεις του ΠΟΥ, προκαλεί πολλαπλασιασμό της συχνότητας εμφάνισης καρκίνου (σ’ όσους είναι εκτεθειμένοι σ΄αυτά), αλλά και πληθώρα άλλων ασθενειών.
Δεν είναι δικαίωμα των πολιτών η καύση ξύλων στο τζάκι τους, επισημαίνουν οι ογκολόγοι. Διότι, «με την πράξη τους αυτή, όπως έχουν δείξει οι μελέτες, θέτουν σε κίνδυνο και όσους κατοικούν σε γειτονικά σπίτια και ακόμα μακρύτερα». Δεν χρειάζεται να έχετε ειδικούς μετρητές για να καταλάβατε την αυξημένη πυκνότητα των αιωρούμενων σωματιδίων και των τοξινών που εισπνέετε, αρκεί η μυρωδιά του καμένου ξύλου. Οταν το μυρίζετε, εισπνέετε εξαιρετικά μεγάλες ποσότητες τοξινών και αιωρούμενων σωματιδίων.
«Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καμιά γραφικότητα σ’ αυτή την αίσθηση», υπογραμμίζει η ΕΑΕ και προσθέτει: «απλά πρέπει να την εκλάβετε ως αυτό που πραγματικά είναι : ένας παράγοντας που σας θέτει σε κίνδυνο να εμφανίσετε καρκίνο και άλλες ασθένειες».
Η ρύπανση της ατμόσφαιρας
Η καύση ξύλου αποτελεί επιπλέον αιτία ατμοσφαιρικής ρύπανσης πολύ μεγαλύτερη απ’ αυτήν που προκαλούν τα καυσαέρια των αυτοκινήτων! Αδιάφορα με τι είδους τζάκι χρησιμοποιείτε, βλάπτετε το ίδιο τη δική σας υγεία και εκείνη των συμπολιτών σας. Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο στις πόλεις χωρίς καλή κυκλοφορία αέρα, όπως είναι η Αθήνα, η κατάσταση με την ατμοσφαιρική ρύπανση τον χειμώνα, ιδίως τις ημέρες που δεν έχει έντονους ανέμους, είναι απαράδεκτα ανθυγιεινή.
Αιτήματα προς την πολιτεία
Οι ογκολόγοι καλούν την πολιτεία να εκπληρώσει τον ρόλο της, προάγοντας την ευημερία των πολιτών. Ζητούν να λάβει άμεσα τα κατάλληλα μέτρα ώστε να σταματήσει η αλόγιστη ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα από την καύση τζακιών στις πόλεις του κέντρου ή της περιφέρειας και να προστατευτεί η υγεία των πολιτών. Τα αιτήματα της ΕΑΕ είναι τα εξής:
■ παροχή κατάλληλων οικονομικών κινήτρων ώστε να μπορούν τα νοικοκυριά να απαλλαγούν από τα τζάκια και να κάνουν χρήση φυσικού αερίου ή καλής ποιότητας πετρελαίου ή ηλεκτρικών συσκευών. Η επένδυση σε μια τέτοια πρακτική αποτελεί ένα επίδομα υγείας που οφείλει η πολιτεία στους κατοίκους των πόλεων.
■ νομοθετική απαγόρευση της καύσης ξύλων σε αστικά κέντρα και πρόνοια για ελέγχους και ποινές στους παραβάτες.
■ απαγόρευση από την πολεοδομία έγκρισης για ανέγερση κατοικιών στο ευρύτερο λεκανοπέδιο της Αττικής (και σε άλλες πόλεις) όταν σ’ αυτά προβλέπεται η κατασκευή τζακιών.
«Αν η απαγόρευση του καπνίσματος ορθώς προωθήθηκε για να προστατεύσει τους πολίτες από το παθητικό κάπνισμα», καταλήγει η ΕΑΕ «γεννάται η απορία -που θα μετατραπεί σε αγανάκτηση- πώς η πολιτεία αδιαφορεί γι’ αυτήν τη μεγαλύτερη σε ένταση και έκταση παθητική έκθεση τόσων πολλών πολιτών στους ρύπους από την καύση ξύλων».
