Η Αγία Σοφία- Το πολιτισμικό σκοτάδι του Ερντογάν

της Ελένης Σπηλιωτακοπούλου

623

10 Ιουλίου 2020. Αυτή η ημερομηνία θα είναι πλέον μια μαύρη σελίδα στην παγκόσμια ιστορία. Μια ημερομηνία που θα αμαυρώνει τον παγκόσμιο πολιτισμό.

Αυτή την ημέρα λοιπόν, ο Ρατζέπ Ταγίπ Ερντογάν υπέγραψε διάταγμα σύμφωνα με το οποίο, η Αγία Σοφία θα μετατραπεί εκ νέου σε τζαμί, μετά από 86 ολόκληρα χρόνια.

Σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε πως το 1934 ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, ο ιδρυτής της Τουρκικής Δημοκρατίας είχε μετατρέψει την Αγία Σοφία σε μουσείο. Ο Ερντογάν λοιπόν, αψηφώντας τόσα χρόνια μετά τον προκάτοχό του – αφού ο ίδιος παρουσιάζει τον εαυτό του ως κατακτητή της σύγχρονης εποχής – αποφάσισε να μετατρέψει ξανά το κόσμημα της Κωνσταντινούπολης σε ισλαμικό τέμενος όχι μόνο για τα πολιτικά του τερτίπια, αλλά και για να στρέψει το ενδιαφέρον των πολιτών του σε αυτό το θέμα και να τους αποσπάσει από την οικονομική, αλλά και από την υγειονομική κρίση που επέφερε ο covid-19.

Η ημερομηνία λειτουργίας της Αγίας Σοφίας ως τζαμί πλέον, για τη πρώτη προσευχή ορίστηκε η 24η Ιουλίου – καθώς αποτελεί μια ημερομηνία ορόσημο γιατί το 1923 υπεγράφη η Συνθήκη της Λωζάννης, την οποία αμφισβητεί ο Ερντογάν.

Ωστόσο, η μετατροπή αυτή ικανοποιεί τους θερμούς υποστηρικτές του κομματικά, αλλά και τους Τούρκους εθνικιστές. Άπ ‘ την άλλη πλευρά, σίγουρα υπάρχει και μια μερίδα Τούρκων πολιτών που πιστεύουν πως η Αγία Σοφία αποτελεί κορυφαίο αρχιτεκτονικό κόσμημα για τη χώρα τους και ανήκει στη πολιτιστική κληρονομιά και όχι στην Τουρκία του Ερντογάν.

Αξίζει να σημειωθεί πως, το ζήτημα προκάλεσε παγκόσμιες αντιδράσεις με τους επικεφαλής των περισσότερων χωρών να επισημαίνουν, πως είναι δυσαρεστημένοι από αυτή τη κίνηση του Τούρκου προέδρου και να τονίζουν πόσο σοβαρές θα είναι οι συνέπειες για τη προσβολή ενός τέτοιου μνημείου – συμβόλου για τη παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά.

Η UNESCO άπ ‘ την πλευρά της, τόνισε πως η Αγία Σοφία έχει ενταχθεί στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς ως μουσείο(1985), γεγονός που συνεπάγεται ότι το κράτος όπου βρίσκεται έχει συγκεκριμένες δεσμεύσεις και νομικές υποχρεώσεις και πως πρέπει να ειδοποιηθεί για οποιαδήποτε μετατροπή στο μουσείο, για την οποία πιθανόν θα πρέπει να υπάρξει νέα αξιολόγηση από πλευράς της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

Χίλια πεντακόσια χρόνια ιστορίας βεβηλώθηκαν με αυτή τη κίνηση του Ερντογάν. Με αυτή τη κίνηση αποφάσισε να γυρίσει τη χώρα του αιώνες πίσω. Αποφάσισε για άλλη μια φορά, να κάνει επίδειξη δύναμης και να καταδικάσει τη χώρα του και το λαό του σε απομόνωση, πολιτιστική απομόνωση. Όπως πολύ καλά γνωρίζουμε, τέτοιες αποφάσεις που έχουν ως στόχο μόνο πολιτικά συμφέροντα είναι και αυτές που καθορίζουν το μέλλον κάθε λαού.

Ο κύριος Ερντογάν λοιπόν, όπως έστρωσε θα κοιμηθεί. Η αυλαία έπεσε και δυστυχώς, βύθισε τη χώρα του στο σκοτάδι πιο πολύ από ποτέ. Η προσβολή αυτή είναι βαριά για όλο τον Χριστιανισμό, για όλη τη πολιτισμένη ανθρωπότητα και το μέγεθός της ξεπερνάει κατά πολύ τα όρια του Ελληνισμού. Οι συνέπειες, τουλάχιστον οι οικονομικές, θα πρέπει να είναι καταστροφικές και όλοι εμείς να αναρωτηθούμε τελικά, που τελειώνει το θρησκευτικό αίσθημα και που ξεκινάει η τέχνη.