Μετά το Βrexit, δημιουργείται «τρύπα» στον προϋπολογισμό της ΕΕ, της τάξης των 12 δισ. ευρώ ετησίως ή 84 δισ. ευρώ για το σύνολο της επταετίας 2021-2027.
Πιο «περιορισμένη» και… λιτή είναι η πρόταση για τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό που κατέθεσε σήμερα ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ. Η σύγκριση έρχεται αυτόματα με τη φιλόδοξη πρόταση της Κομισιόν, η οποία έθετε στο τραπέζι τη συνεισφορά από τα εύρωστα κράτη μέλη ύψους 1,13% του ΑΕΠ, ώστε να μην «αδυνατίσουν» οι παραδοσιακές πολιτικές και να ενισχυθούν οι «νέες προκλήσεις». Στο σχέδιο του Σαρλ Μισέλ, το ποσοστό αγγίζει το 1,74% του ΑΕΠ.
Η πρόταση του προέδρου για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) όπως λέγεται, έρχεται ως αποτέλεσμα των επαφών που πραγματοποίησε το τελευταίο διάστημα με όλους τους ηγέτες των 27 κρατών-μελών της ΕΕ. Μετά το Βrexit, δημιουργείται «τρύπα» στον προϋπολογισμό της ΕΕ, της τάξης των 12 δισ. ευρώ ετησίως ή 84 δισ. ευρώ για το σύνολο της επταετίας 2021-2027. Αυτό το κενό καλούνται να καλύψουν οι χώρες που είναι καθαροί συνεισφορείς, οι πιο πλούσιες δηλαδή. Ωστόσο, αντιστέκονται σθεναρά. Η φινλανδική προεδρία έκανε μια πρόταση που περιόριζε το ποσοστό συνεισφοράς στο 1,07%, ενώ κάποιες άλλες κρατούν ακόμη σκληρότερη στάση.
Η πρόταση Μισέλ επιχειρεί να συμβιβάσει τις διαφορές και να πείσει τελικά τους ηγέτες στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής που έχει προκηρύξει με έναρξη τις 20 Φεβρουαρίου. Καθόλου τυχαίο δε θεωρείται το γεγονός ότι τέλος της Συνόδου δεν έχει οριστεί. Συνεργάτες του έλεγαν ότι είνα αποφασισμένος να κρατήσει τους ηγέτες «μέχρι να βρεθεί συμφωνία». «Κανένα κράτος μέλος δε θα είναι ευχαριστημένο με την πρόταση. Όμως έχει σημασία ο βαθμός ικανοποίησης κάθε πρωτεύουσας», είπε χαρακτηριστικά Ευρωπαίος αξιωματούχος εξηγώντας την πρόταση, τονίζοντας επίσης ότι «η πρόταση είναι ισορροπημένη και κάθε ηγέτης θα μπορεί να πει ότι κάτι κέρδισε».
Συνολικά, το ποσό του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού που προτείνει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι 1,094 τρισ. ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία, «μεγάλος χαμένος» του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού αναδεικνεύεται ο αγροτικός τομέας. Το ποσό που προτείνεται για την Κοινή Αγροτική Πολιτική είναι 354,1 δισ, ενώ το προηγούμενο ΠΔΠ είχε προβλέψει 428,3 δισ. ευρώ.
Επίσης, για πολιτικές Συνοχής προβλέπονται 380,1, ενώ παλιότερα ήταν 400,6. Αντιθέτως, διπλασιάζεται το ποσό που διατίθεται στη μετανάστευση από 10,6 σε 21,9 δισ. ευρώ. Επίσης εκτοξεύεται το ποσό για την Ασφάλεια και την Άμυνα, από 2 δισ σε 14,3 δισ. ευρώ.
Περίπου 101 δισ. προβλέπονται για τη διεύρυνση και τις πολιτικές της, ενώ αυξάνονται τα κονδύλια για την πράσινη ανάπτυξη στο πλαίσιο της πρότασης της Κομισιόν για το νέο «πράσινο συμβόλαιο» -με ένα Ταμείο μετάβασης ύψους 7,5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Επιμέρους πολιτικές επίσης αυξάνονται, όπως για παράδειγμα το Erasmus, για το οποίο προβλέπεται το ποσό των 21,2 δισ ευρώ, πολύ υψηλότερο από το ποσό που είχε ήδη διατεθεί που ήταν 15,1 δισ. ευρώ.
Η πρόταση του Σαρλ Μισέλ συμπεριλαμβάνει πολλές ακόμη λεπτομέρειες σε σχέση με νέους ίδους πόρους, διορθωτικούς μηχανισμούς και ευελιξία σε σχέση με τα ποσά που δίνονται στους διάφορους τομείς -σημαντικό το τελευταίο για την Ελλάδα, αφού η απορρόφηση κονδυλίων υπήρξε πάντα «αγκάθι» στην εφαρμογή του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού.
Ενδιαφέρον έχει και η συσχέτιση των κανόνων του κράτους Δικαίου με τα ευρωπαϊκά κονδύλια. Υποτίθεται ότι η πρόταση Μισέλ διευκολύνει την περικοπή χρημάτων για χώρες που δεν σέβονται τους κανόνες της Δημοκρατίας. Ωστόσο, η πρόταση της Κομισιόν περιλάμβανε μια ακόμη πιο εύκολη διαδικασία, η οποία προφανώς «κόπηκε» κατά την διαπραγμάτευση με τον Βικτόρ Ορμπάν της Ουγγαρίας και τον Π. Μοραβιέτσκι της Πολωνίας.
Σε σχέση με τα«στρατόπεδα», πιο «σκληρή γραμμή» κρατούν οι χώρες του Βορρά: Αυστρία, Ολλανδία, Σουηδία και Δανία. Η Γερμανία είναι ο εξισορροπητικός παράγοντας, αλλά οι εξελίξεις στο εσωτερικό της χώρας μπορεί να επηρεάσουν και την στάση της. Στον αντίποδα οι χώρες «της Συνοχής», στις οποίες ανήκει και η Ελλάδα.
Πάντως, τέσσερις πολιτικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το ΕΛΚ, οι Σοσιαλιστές, οι Φιλελεύθεροι και οι Πράσινοι απείλησαν να μην εγκρίνουν το σχέδιο του προϋπολογισμού αν μειωθούν δραστικά τα χρήματα για κλασικές πολιτικές. Μέσα σε αυτό το κλίμα, η συμφωνία για τον ευρωπαϊκό προύπολογισμό βασίζεται σε έναν απαιτητικό και επίπονος γρίφο.
