Άνθρωπος και ζώα; Ή ζώα και άνθρωπος; Οι περισσότεροι άνθρωποι δυσκολεύονται να αποφασίσουν μεταξύ ενός ανθρώπου και ενός ζώου και έχουν ένα ανθρωποκεντρικό τρόπο σκέψης. Φανταστείτε ένα υποθετικό σενάριο…σε μια φωτιά είναι παγιδευμένα ένα παιδί και ένα ζώο. Πρέπει να σώσεις το έναν από τους δύο.; Εσύ ποιον θα έσωζες;
Άνθρωπος και ζώα; Ή ζώα και άνθρωπος; Οι περισσότεροι άνθρωποι δυσκολεύονται να αποφασίσουν μεταξύ ενός ανθρώπου και ενός ζώου και έχουν ένα ανθρωποκεντρικό τρόπο σκέψης. Φανταστείτε ένα υποθετικό σενάριο…σε μια φωτιά είναι παγιδευμένα ένα παιδί και ένα ζώο. Πρέπει να σώσεις τον έναν από τους δύο.; Εσύ ποιον θα έσωζες;
Σύμφωνα με τους υποστηρικτές των δικαιωμάτων των ζώων ο «ειδισμός» είναι μία μορφή προκατάληψης, όπως ο σεξισμός ή ο ρατσισμός.
Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του « Ειδισμού» ή «Σπισισμού» (World Day Against Speciesism) τιμάται κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου. Οι υποστηρικτές των δικαιωμάτων των ζώων, μετά από πολλούς αγώνες και διαμαρτυρίες κατάφεραν να καθιερώσουν αυτή την ημέρα, υπενθυμίζοντας στους ανθρώπους πως ο «ειδισμός» ή «σπισισμός», είναι ένα μείζον κοινωνικό πρόβλημα.
Πιο συγκεκριμένα, ο όρος «ειδισμός» ή «σπισισμός», από την αγγλική λέξη «speciesism», είναι η προκατάληψη ή διάκριση η οποία στηρίζεται στα είδη. Ιδιαίτερα, η διάκριση απέναντι στα ζώα. Η προϋπόθεση, η αποδοχή της ανθρώπινης ανωτερότητας στην οποία στηρίζεται ο «σπισισμός» Αναλυτικότερα, ο «σπισισμός» πρεσβεύει την εκχώρηση διαφορετικών αξιών , δικαιωμάτων ή προσοχής σε άτομα, αποκλειστικά και μόνο με βάση την ιδιότητα του είδους τους.
Ο Βρετανός ψυχολόγος, συγγραφέας και υποστηρικτής των δικαιωμάτων των ζώων Ρίτσαρντ Ράιντερ, είναι ο πρώτος που αναφέρθηκε στον ορό «speciesim».
Την ιδέα του «σπισισμού» ανέπτυξε και διέδωσε και ο Αυστραλός ηθικός και πολιτικός φιλόσοφος Πίτερ Σίνγκερ. Ο ίδιος δεν είναι γνωστός μόνο για το έργο του στη βιοηθική, άλλα θεωρείται ως ένας από τους πνευματικούς ιδρυτές του σύγχρονου κινήματος για τα δικαιώματα των ζώων. Το βιβλίο του «Η Απελευθέρωση των Ζώων», από την πρώτη του έκδοση το 1975 μέχρι και σήμερα θεωρείται ως ο κεντρικός πυλώνας του κινήματος για την απελευθέρωση των ζώων.
«Ο ρατσισμός και ο σεξισμός συνεχίζουν να υπάρχουν στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη. Ήταν μακρύς ο αγώνας για τη μείωση της επιρροής τους, αλλά έχουμε σημειώσει πρόοδο. Ο αγώνας ενάντια στο «σπισισμό» ξεκίνησε πολύ πιο πρόσφατα, και έτσι έχει και το μειονέκτημα ότι τα ζώα δεν μπορούν να σηκωθούν και να διαμαρτυρηθούν, όπως μπορούν οι καταπιεσμένες φυλές και οι γυναίκες. Επομένως, είμαστε πολύ λιγότερο προχωρημένοι, αλλά έχουμε ήδη σημειώσει κάποια πρόοδο, και εάν συνεχίσουμε να καταπολεμούμε τον «σπισισμό», όπου μπορούμε, θα σημειώσουμε μεγαλύτερη πρόοδο», δήλωσε στο Lay-out ο Πίτερ Σίνγκερ καθηγητής Βιοηθικής, στο Πανεπιστημιακό Κέντρο Ανθρωπίνων Αξιών του Πανεπιστήμιου του Πρίνστον.
«Ο «σπισισμός» είναι η προκατάληψη κατά της σοβαρής λήψης των συμφερόντων των μελών άλλων ειδών. Είναι ανάλογο με το ρατσισμό και το σεξισμό, καθώς κάνουν επίσης το ίδιο – η πιο ισχυρή ομάδα δεν παίρνει στα σοβαρά τα συμφέροντα εκείνων που κυριαρχούν και τους εκμεταλλεύονται. Πρέπει να δίνουμε ίση προσοχή σε όλα τα πλάσματα, ανεξάρτητα από το είδος τους», συμπλήρωσε ο κ. Σίνγκερ.
Στόχος της Παγκόσμιας Ημέρας «Ειδισμού» είναι η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης. Τέλος στον «σπισισμό» προσπαθούν να δώσουν μεγάλες οικολογικές οργανώσεις όπως το People for the Ethical Treatment of Animals (PETA), το Farm Animal Rights Movement (FARM) και άλλες ομάδες δικαιωμάτων των ζώων.
Η πρόσφατη οικολογική καταστροφή στην Κόρινθο και στα Μέγαρα, επιβεβαιώνει στην πράξη την επικινδυνότητα του «σπισισμού». Σε αυτές τις κρίσιμες και δύσκολες ώρες, ο άνθρωπος σκέφτηκε μόνο τον εαυτό του και εκατοντάδες ζώα έχασαν τη ζωή τους.
Η αφήγηση του Γιάννη Γαρδούνη, μέλος της φιλοζωικής Ένωσης Ηλιούπολης, ο οποίος επισκέφθηκε τον τόπο της τραγωδίας συγκλονίζει:
«Όταν φτάσαμε εκεί δεν ξέραμε τι θα αντικρίσουμε. Όταν ξεκινήσαμε με την συνοδεία αστυνομικών να κάνουμε τις έρευνες αρχίσαμε να αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος της καταστροφής, που ήταν σχεδόν ολοκληρωτική. Τεράστιες εκτάσεις δασών πλέον άδειες από ζωή, δέντρα είχαν μετατραπεί σε κάρβουνο, σπίτια κατεστραμμένα από τις φωτιές. Ρωτούσαμε περιοίκους για πιθανά στίγματα ζώων σε σπίτια ή που ήταν αδέσποτα και περιφέρονταν. Οι περισσότεροι δεν θυμόντουσαν, δεν ήξεραν, λίγους τους ένοιαζε.
Ψάχναμε στα σπίτια και μέσα στα δάση μήπως βρούμε κανένα ζώο σε λαγούμια, που μπορεί να είχαν μπει για να προστατευτούν από τις φωτιές. Κατά τη διάρκεια της έρευνας έβλεπα παντού τενεκεδάκια και μπουκάλια στοιβαγμένα μαζί σε ένα σημείο. Ξέραμε όλοι μας τι σήμαινε αυτό. Ακόμα και οι κάτοικοι το έλεγαν. Δεν μας ένοιαζε όμως αυτό εκείνη τη στιγμή. Δεν μπορεί σε τόσα στρέμματα δάσους να μην υπήρχε ούτε ένα ζωντανό πλάσμα.
Σε κάποια σπίτια βρήκαμε σκυλιά στις αυλές, τα οποία μύριζαν κάπνα. Οι κηδεμόνες τους δεν ήταν πουθενά. Τους βάζαμε νερό και φαγητό, μόνο αυτό μας επέτρεπε ο νόμος να κάνουμε με τα δεσποζόμενα. Ότι αδέσποτο βρίσκαμε το περισυλλέγαμε το ελέγχαμε για τραυματισμούς, δίναμε τις πρώτες βοήθειες και το στέλναμε με εθελοντή στους κτηνιάτρους Δεν θα το αφήναμε εκεί. Μέχρι και μία χελώνα βρήκαμε στην αυλή ενός σπιτιού της οποίας τα ποδαράκια είχαν καεί, καθώς και μία κότα. Δυστυχώς κανείς δεν σκέφτηκε να τα πάρει μαζί του να γλιτώσουν από τη λαίλαπα.
Δεν θα ξεχάσω όμως το βλέμμα του Ορφέα ενός σκύλου που βρήκαμε σε μία κατακαμένη στάνη. Φαινόταν χαμένος και σοκαρισμένος. Στην αρχή τον περάσαμε για κουφάρι, όμως σηκώθηκε μόλις μας είδε. Τον πλησίασε ο Νίκος, ένας από τους εθελοντές, τον πήρε αγκαλιά και τον σήκωσε να τον μεταφέρει στο αμάξι και το σκυλί είχε μείνει σαν άγαλμα, με τα πόδια τεντωμένα. Ποιος ξέρει τι είδε και ήταν έτσι πετρωμένος, τι έγινε το κοπάδι που φύλαγε (δεν βρήκαμε ίχνος του), το “αφεντικό” του….
Σε ένα από τα σπίτια βρήκαμε όλα τα ζώα στην αυλή…νεκρά. Το σκυλί ήταν αλυσοδεμένο δεν μπορούσε να φύγει, κάηκε ζωντανό. Εκεί βρήκαμε και ένα άλογο καθώς και κάτι ελάφια που φαντάζομαι έκτρεφε ο ιδιοκτήτης του σπιτιού. Μάθαμε εν τέλει ότι ο ιδιοκτήτης όταν του είπε η πυροσβεστική να φύγει από τον χώρο, σηκώθηκε και έφυγε και δεν σκέφτηκε να ελευθερώσει τα ζώα του να γλιτώσουν πριν φύγει.
Από αυτά που είδα κατάλαβα ότι ο άνθρωπος του 2021 παρά την πρόοδο σε θέματα τεχνολογίας και “πολιτισμού” ακόμα δεν έχει αντιληφθεί την αξία οποιασδήποτε μορφής ζωής, είτε αυτή περπατάει στα δύο ή στα τέσσερα πόδια ή έρπεται. Δεν έχει μάθει τίποτα».
Σε μία μελλοντική κιβωτό θα πρέπει να εκπροσωπούνται όλα τα είδη. Να σταματήσει ο άνθρωπος να θεωρείται ο βασιλιάς της ζούγκλας και να συμπεριφέρεται με αλαζονεία. Τα ζώα είναι έμβια όντα, είναι ψυχές δεν είναι άψυχα αντικείμενα που εξυπηρετούν τα συμφέροντα του. Αν ο άνθρωπος σταματήσει να καταστρέφει το περιβάλλον και να χρησιμοποιεί τα ζώα και ξεφύγει για λίγο από τον τέλεια κατασκευασμένο κόσμο του θα διαπιστώσει πως σε αυτή την πλάση υπάρχει χώρος για όλους και για τον άνθρωπο και για τα ζώα.
Eυχαριστούμε την Φιλοζωική Ένωση Ηλιούπολης για το φωτογραφικό υλικό
