Μεγαλώνοντας ο άνθρωπος ανθίζει και καλλιεργείται σαν τον σπόρο. Όπως τον φροντίσεις τέτοιον καρπό θα σου δώσει το δέντρο. Η παιδεία και η καλλιέργεια της γνώσης είναι κάτι το συναρπαστικό. Είμαι της άποψης, αν και μπορεί να κάνω και λάθος, πως καλύτερα να είσαι δογματικός σε κάτι και να το πιστεύεις με πάθος παρά να τρεμοπαίζεις ανάμεσα σε σκέψεις, ανασφάλειες και διλλήματα.
Εκτός από τους φορείς κοινωνικοποίησης όπως η οικογένεια και το σχολείο, υπάρχει και η τηλεόραση. Αλλά ποια τηλεόραση. Η γνήσια. Η τηλεόραση που ακόμα στέκει όρθια και εναντιώνεται σε όλη αυτή τη λαίλαπα παραπληροφόρησης και ψυχολογικού πολέμου.
Είναι η παιδική τηλεόραση. Ο μικρός διακόπτης της αλήθειας και της απελευθέρωσης που καθώς ανάψει σπέρνει το φως του στο άπλετο χάος. Η σταγόνα που γεμίζει το ποτήρι της ψυχής με το νερό των άφθαρτων αξιών και ξεδιψάει τον άνθρωπο από την ανομβρία της πλήξης και της μισαλλοδοξίας.
Αυτό όμως για να γίνει χρειάζονται και οι κατάλληλοι «γεωργοί». Εκείνοι που θα σπείρουν τον σπόρο. Οι γεωργοί λοιπόν είναι οι μεταγλωττιστές που καλούνται να δώσουν με τη δική τους ψυχή το μήνυμα έτσι το παιδί να ταυτιστεί με τους ήρωες του, να τους εκλάβει ως πρότυπα και να μάθει μέσα από αυτούς τις πανανθρώπινες αξίες της φιλίας, της αγάπης, της γνήσιας ανθρωπιάς. Της ανθρωπιάς που βασίζεται στην ανιδιοτέλεια και όχι στη χειραγώγηση ή τον εκβιασμό. Οι μέντορες μας είναι άνθρωποι που σπάνια έως ποτέ θα συναντήσουμε στη ζωή μας αλλά είναι εκεί. Πίσω από τα μικρόφωνα να δίνουν τη δική τους μάχη για να ξυπνάνε μέσα μας συναισθήματα.
Όταν ήμουν περίπου 5 χρόνων κάνει την εμφάνιση του στις οθόνες μας ένας τετράγωνος, κίτρινος, θεότρελος σπόγγος. Ονομαζόταν Μπομπ Σφουγγαράκης και είχε έναν αιθεροβάμων, αφελή αλλά ταυτόχρονα ροζ αστερία φίλο που ονομάζονταν Πάτρικ. Α! και έναν μουρτζούφλη, κακόκεφο αλλά ταυτόχρονα υπέρμετρα φιλόδοξο γείτονα τον Καλαμάρη.
Τις φωνές των δύο τελευταίων ηρώων ενσάρκωνε για πολλά χρόνια ένας άνθρωπος που πλέον που μεγάλωσα μου δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσω.
Ο Άλκης Ζερβός λοιπόν θα έλεγα πως είναι ένας άνθρωπος που αξίζει κάποιος να γνωρίσει. Είναι ταπεινός, φιλικός, δραστήριος και με μεγάλη πείρα τόσο στη μεταγλώττιση όσο και στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Δεν τον γνώριζα προσωπικά αλλά ζούσα μαζί του μέσα από τη φωνή του.
https://www.youtube.com/watch?v=8mS2CYyay3o
Έρχονται στιγμές που η μνήμη, τόσο η ατομική όσο και η συλλογική γράφει ιστορία. Κρατάει μέσα στα ντουλάπια της στοιχεία από εικόνες, χρώματα, αρώματα, λόγια, ήχους. Η συνάντηση μου με τον κύριο Ζερβό ήταν μια συνάντηση που για εμένα θα γραφτεί στη δική μου ιστορία. Βλέπεις ή μάλλον ακούς τον άνθρωπο που η φωνή του σε ταξίδευε και σε μεγάλωνε και σε καλλιεργούσε ατόφια μπροστά σου. Η γαλήνη της ψυχής του και η μεταδοτικότητα του μέσα από τις απαντήσεις του ξύπνησε στην καρδιά μου μνήμες. Είδα έναν κόσμο ανεμελιάς και χαράς να ζωντανεύει μέσα μου. Τότε ο σεβασμός σου για αυτόν τον άνθρωπο ανάγεται σε δέος και τελικά σε εξαγνισμό. Είναι τιμή.
Είναι σαν ο παιδικός σου ήρωας να αποκτάει σάρκα και οστά και να σου λέει «Κράτα με ζωντανό μέσα σου για να υπάρχουμε μαζί». Αυτό είναι ιστορία και ταυτόχρονα ο ειλικρινής ορισμός της τέχνης. Το είναι να ανάγεται σε ήθος. Είναι τιμή για έναν άνθρωπο μόλις 27 χρονών ένας τέτοιος σπουδαίος άνθρωπος σαν τον κύριο Ζερβό να ασχολείται μ ευλαβικά και υπεύθυνα μαζί του. Να ασχολείται να απαντήσει στις ερωτήσεις του χωρίς να της ξεπετάξει, να του πει έναν λόγο ενθάρρυνσης, να του παραστήσει τη φωνή των ηρώων του ανιδιοτελώς ξυπνώντας του μέσα του εκείνο το παιδί που έχει ανάγκη να μένει ζωντανό στη μνήμη και να φωτίζει την αλήθεια.
Την αλήθεια για το ποιοι πραγματικά είμαστε και γιατί άξιζε να ασχοληθώ με την δημοσιογραφία.
Δε θέλω να σας πω άλλα. Θα σας αφήσω να απολαύσετε την χειμαρρώδη συνέντευξη μας με τον κύριο Ζερβό αποκλειστικά για το Lay-Out.Gr!
- Κύριε Ζερβέ σας καλωσορίζω στην ιστοσελίδα του Lay-Out.gr. Είναι μεγάλη μου τιμή που σας έχω κοντά μου. Σας ευχαριστώ από καρδιάς που αποδεχτήκατε την πρόταση μου να πραγματοποιήσουμε την παρούσα συνέντευξη. Η πρώτη μου ερώτηση έχει να κάνει σχετικά με το πως θυμάστε την παιδική σας ηλικία και ποια ήταν οι αγαπημένες σας δραστηριότητες όταν ήσασταν παιδί;
Κατ’ αρχήν θέλω να σας ευχαριστήσω κι εγώ με τη σειρά μου, για την τιμή που μου κάνατε να με φιλοξενήσετε στην ιστοσελίδα σας.
Λοιπόν… ως παιδί, έπαιζα πολλές ώρες στις ελεύθερες αλάνες της γειτονιάς μου, παρέα με τους φίλους και τις φίλες μου, στην Αγία Παρασκευή, όπου μεγάλωσα.
Ήμουνα και πρόσκοπος και εκεί έμαθα την ομαδικότητα, την πειθαρχία, αλλά και διάφορα άλλα χρήσιμα πράγματα!
Όσο και να σας φανεί περίεργο, δεν έπαιζα ποτέ ποδόσφαιρο. Το αγαπημένο μου παιχνίδι ήταν το ποδήλατο. Από την εφηβεία μου, από τα δεκάξι μου μάλιστα, ασχολήθηκα με το άθλημα της ποδηλασίας, οπότε τις περισσότερες ώρες τις πέρναγα με την καθημερινή προπόνησή μου και εκεί τα πήγα πολύ καλά, με αρκετές νίκες στο ενεργητικό μου. Ήμουν ποδηλάτης στον «Ηρακλή Μουσείου», με αρχηγό τον Στέλιο Αλμπέρτο, με τον οποίο μας συνδέει βαθιά φιλία μέχρι σήμερα και προπονητή και μέντορα μου, τον αείμνηστο Χρύσανθο Βασιλείου!
Η ποδηλασία μου έμαθε πως σ’ ό,τι κάνω στη ζωή μου, να έχω ισορροπία… στις σχέσεις, στις φιλίες, στη δουλειά, στην οικογένειά μου, στο κάθε τι. Όταν δεν υπάρχει ισορροπία, μοιραία έρχεται η ανατροπή!
Μου έμαθε την ευγενή άμιλλα, να μην θεωρώ τίποτα ως δεδομένο, γιατί μπορεί εχθές να έχασα, αλλά σήμερα να κερδίσω ή και το αντίστροφο.
Ότι τίποτα δεν χαρίζεται, αλλά τα πάντα κατακτιώνται.
Ακόμα ότι η ζωή είναι ομαδικό άθλημα με ατομικές επιδόσεις και τόσα άλλα που με κάνουν να είμαι χαρούμενος και αισιόδοξος…
- Ποιο κινούμενο σχέδιο σας τραβούσε την προσοχή και τι στοιχεία δανειστήκατε από αυτό έτσι ώστε αργότερα να τα χρησιμοποιήσετε στις μεταγλωττίσεις σας;
Τότε δεν υπήρχε τηλεόραση κι έτσι δεν είχα την χαρά να παρακολουθώ κινούμενα σχέδια. Στον κινηματογράφο, είχα δει ελάχιστες ταινίες του Ντίσνεϊ, αλλά αυτές δεν ήταν μεταγλωττισμένες.
- Είστε η φωνή του αγαπημένου μας σε όλους Πάτρικ, του φίλου του Μπομπ Σφουγγαράκη αλλά και του Καλαμάρη. Πως πρόεκυψε αυτή η στιγμή στην καλλιτεχνική σας πορεία και τι σας έχουν διδάξει αυτοί οι δύο χαρακτήρες;
Την εποχή, που στηνότανε το Studio Vertical (αρχές δεκαετίας ’90) ο ιδιοκτήτης του, αείμνηστος Απόστολος Μιχαλάκης, μου ζήτησε να τον βοηθήσω, ως εκφωνητής – ηθοποιός, για να κάνει δοκιμή στα μηχανήματα που έστηνε, ώστε να τα συγχρονίσει. Κάναμε κάποιες πρόβες – τεστ και το υλικό αυτό το χρησιμοποίησε ως δείγμα δουλειάς στο σταθμό της ΕΡΤ, για να δείξει τις τεχνικές δυνατότητες που είχε το Studio του. Οι υπεύθυνοι της ΕΡΤ μαζί με το Studio Vertical ενέκριναν κι εμένα, ως φωνή, για τη μεταγλώττιση της σειράς κινουμένων σχεδίων «Οικογένεια Todd». Εγώ ανέλαβα τον επώνυμο ρόλο. Η σειρά σημείωσε μεγάλη επιτυχία και έκτοτε ο Μιχαλάκης με καλούσε σε όλες τις οντισιόν που γινόντουσαν για τις καινούργιες σειρές που αναλάμβανε. Κατά καλή μου τύχη με ενέκριναν οι παραγωγοί του εξωτερικού για διάφορους ρόλους… Έτσι φτάσαμε και στον Μπομπ Σφουγγαράκη και η συνέχεια είναι γνωστή…
- Θα κάνατε κάποια αλλαγή στον τρόπο που υποδύεστε τους δύο αγαπημένους χαρακτήρες;
Όχι… γιατί αυτοί οι ήρωες είναι δοσμένοι και δομημένοι από τους αρχικούς δημιουργούς. Εγώ στηρίζομαι πάνω στις αρχικές ερμηνείες και προσπαθώ να τους προσεγγίζω βάσει του χαρακτήρα που έχει ο καθένας.
- Ο Μπομπ Σφουγγαράκης και ο Πάτρικ είναι δύο φίλοι με ιδιαίτερη σχέση. Συμπληρώνει ο ένας τον άλλον. Τι σημαίνει για εσάς η λέξη φιλία;
Η φιλία είναι σημαντικό κομμάτι της ζωής των ανθρώπων. Τους φίλους τους επιλέγουμε… αν αυτοί σταθούν στο ύψος μιας ανυστερόβουλης σχέσης, αυτό είναι ευλογία!… αν όχι… σημαίνει ότι οι επιλογές μας ήταν λανθασμένες και πρέπει να ψάξουμε να βρούμε τι συμβαίνει με μας και ποια τα κριτήρια που βάζουμε στη ζωή μας!
Ο Μπομπ και ο Πάτρικ είναι δεμένοι με την φιλία τους στα εύκολα και στα δύσκολα… πάντα συγχωρεί ο ένας τον άλλο για ό,τι κάνει, ακόμα και αν αυτό έχει άσχημα αποτελέσματα για τον άλλο. Ερμηνεύουν τα πράγματα με τον δικό τους τρόπο και όπως λέω και υποστηρίζω στη ζωή μου: «δεν υπάρχουν γεγονότα, αλλά ερμηνείες γεγονότων» και για να μην παρεξηγηθώ προσθέτω πως… αν πχ κάνει σεισμό, το γεγονός είναι ότι η γη τρέμει προκαλώντας φόβο, σοκ και δέος, αλλά ο καθένας εκείνη τη στιγμή ενεργεί με τον δικό του τρόπο… άλλος κλαίει, άλλος πηδάει από τον τρίτο όροφο, ο εξασκημένος ανεβαίνει ψηλά, ο ανεκπαίδευτος πάει και χώνεται εκεί που δεν πρέπει κ.ο.κ.
Οι αποφάσεις που παίρνουμε στηρίζονται στις προκαταλήψεις μας που μας οδηγούν στο να ερμηνεύουμε με τον δικό μας τρόπο τις καταστάσεις και τα γεγονότα… και είναι ο λόγος που μας διαφοροποιεί από τους άλλους!
- Που οφείλεται η επιτυχία του συγκεκριμένου παιδικού;
Η επιτυχία αυτού του παιδικού προγράμματος πιστεύω ότι στηρίζεται στην υπερβατικότητα και την παραδοξότητα του θέματος, που σου δημιουργεί ένα ωραίο ξέγνοιαστο, τρελούτσικο παραμύθι. Το γεγονός ότι όλα διαδραματίζονται μέσα στο νερό, ενώ ταυτόχρονα ανάβουν φωτιές, οι ήρωες περπατάνε και δεν κολυμπάνε, μιλάνε και δεν βγάζουν μπουρμπουλήθρες, ότι υπάρχουν αντίστοιχοι ήρωες με τους καθημερινούς ανθρώπους που συναντάμε και στη ζωή, όπως πχ ο φιλοχρήματος Καβούρης, ο μοναχικός και ιδιότροπος Καλαμάρης, ο αιθεροβάμων Πάτρικ, ο πολυμήχανος γκαφατζής Μπομπ που σαν σφουγγάρι ρουφάει τα πάντα καθώς και όλοι οι άλλοι τύποι που παρελαύνουν, συνθέτουν ένα ποικιλόμορφο παζλ που σε έλκει και σε ξεκουράζει. Ένα πρόσθετο στοιχείο, είναι τα ξεκάθαρα σχήματα των ηρώων και τα λαμπερά χρώματα που λειτουργούν υποδόρια στην ελκυστικότητα του.
Ας μου επιτραπεί να σημειώσω, από την εμπειρία μου, πως οι πιο φανατικοί θεατές δεν είναι τα μικρά παιδιά, αλλά οι ηλικίες από 18 ετών και πάνω.
- Ποιες δυσκολίες συναντούσατε στα πρώτα σας χρόνια ως μεταγλωττιστής και τι έχει αλλάξει σε όλα αυτά τα χρόνια επάνω στον συγκεκριμένο τομέα;
Τα πρώτα χρόνια οι συνθήκες ήταν άσχημες. Μικροί χώροι που δεν αεριζόντουσαν, στριμωγμένοι οι ηθοποιοί όλοι μαζί στον ίδιο χώρο της ηχοληψίας με ένα μικρόφωνο για όλους… οι εγγραφές γινόντουσαν σε μονοκάναλα μαγνητόφωνα που έπρεπε να συντονίζονται όλα μαζί, αν έκανες διπλούς ρόλους έπρεπε να είσαι σε ετοιμότητα να διαφοροποιείς τη φωνή σου ανάλογα με τον ήρωα που εμφανιζόταν εκείνη τη στιγμή στην μικρή οθόνη που είχες μπροστά σου… και άλλες πρωτόγονες συνθήκες.
Τώρα πολλά έχουν βελτιωθεί… πιο άνετοι χώροι, οι εγγραφές γίνονται χωριστά για τον κάθε ηθοποιό, τα πολυκάναλα μηχανήματα δίνουν την ευκαιρία να γράφονται χωριστά οι φωνές για κάθε ρόλο, οι σκηνοθέτες είναι πιο εξειδικευμένοι και παρακολουθούν καλύτερα το τελικό αποτέλεσμα, οι ηχολήπτες είναι πιο έμπειροι και άλλα πολλά που έχουν να κάνουν με την τεχνική υποστήριξη.
- Πως ήταν το τομέας της μεταγλώττισης και της ηθοποιίας κατά τη διάρκεια της Χούντας; Υπήρχε κι εκεί λογοκρισία; Θυμάστε κάτι από εκείνες τις εποχές;
Αν και δεν είχα βγει στο επάγγελμα του ηθοποιού εκείνη την εποχή, τα πράγματα ήταν τραγικά δύσκολα. Όλα τα σκέπαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά. Η λογοκρισία ήταν το βασικό στοιχείο της φίμωσης του λόγου και ένα από τα εργαλεία της προπαγάνδας του καθεστώτος. Βέβαια πολλοί ευφυέστατοι συγγραφείς, σκηνοθέτες και ηθοποιοί εύρισκαν τον τρόπο να ξεφεύγουν και να περνάνε -κάτω από τη μύτη των λογοκριτών- μηνύματα στον κόσμο.
- 1988 και η εκπομπή «Ανθρωποφαγία στην Τιβί» κάνει το ντεμπούτο της. Πιστεύετε πως υπάρχει ανθρωποφαγία στην ελληνική τηλεόραση και τι είναι αυτό που σας ενοχλεί σε αυτή;
Ανθρωποφαγία; Ασφαλώς και υπάρχει!… Υπάρχει όπως σε όλους τους χώρους όπου είναι έντονος ο ανταγωνισμός. Όπου υπάρχει μεγάλη προσφορά και ελάχιστη ζήτηση, γιατί οι θέσεις είναι λίγες… εκεί βγαίνουν στην επιφάνεια και τα άγρια ένστικτα, με στόχο την επιβίωση, την προβολή, την καταξίωση και όλα τα σχετικά.
Αυτό που με ενοχλεί είναι ότι δεν υπάρχει αξιοκρατία (αυτό δυστυχώς δεν το βρίσκεις σχεδόν πουθενά, σε κανένα κλάδο, σε κανένα επάγγελμα). Με ενοχλεί όταν με πλάγια μέσα προσπαθούν -τσαλαπατώντας τους ικανούς- να ανέλθουν, να επιβληθούν οι άσχετοι, οι ατάλαντοι και οι τυχάρπαστοι.
- Θυμάστε κάποιο αστείο σκηνικό ή κάποια πολύ συγκινητική στιγμή κατά τη διάρκεια μιας μεταγλώττισης;
Θυμάμαι πάρα πολλά, αλλά θα σας πω δυο, λίγο κωμικοτραγικά:
Τον παλιό καιρό μέσα στο στούντιο γράφαμε όλοι οι ηθοποιοί μαζί το επεισόδιο, στριμωγμένοι μπροστά σε ένα μικρόφωνο. Τότε για κάποιο λόγο -που μόνο ο Μιχαλάκης, ως ηχολήπτης, ήξερε το γιατί- όταν κάποιος έκανε ένα λάθος, δεν γινόταν διόρθωση σε εκείνο το σημείο, αλλά μεταγλωττίζαμε ξανά όλο το επεισόδιο, από την αρχή. Χαρακτηριστικό ήταν το περιστατικό που μας συνέβη ένα βράδυ γύρω στις 3.30’ τα μεσάνυχτα, όταν αποκαμωμένοι από την εγγραφή 5 ή 6 δύσκολων επεισοδίων ο Μιχαλάκης άφησε ανοικτό το μικρόφωνο στην αποφώνηση, με αποτέλεσμα στο τραγούδι των τίτλων τέλους κάποιος μίλησε μέσα από τον θάλαμο εγγραφής και αναγκαστήκαμε να ξαναγράψουμε όλο το επεισόδιο από την αρχή. Πίκρααα!
Το δεύτερο συνέβη όταν αρχίσαμε τη σειρά του Σφουγγαράκη. Στα πρώτα επεισόδια φαινότανε πως οι βασικοί ρόλοι θα ήταν ο Μπομπ, ο Πάτρικ, ο Καβούρης, η Πέρλα και ο Αφηγητής. Υπήρχαν και διάφοροι άλλοι μικροί βοηθητικοί ρόλοι για ένα ή δυο επεισόδια που τους μοιραζόμαστε εμείς μεταξύ μας. Μετά από κάποια επεισόδια εμφανίστηκε για μια φορά ο Καλαμάρης που φαινότανε πως ήταν κι αυτός ένας περαστικός μικρός ρόλος και λίγο αργότερα και ο Πλαγκτόν. Για την οικονομία της παραγωγής λοιπόν μου ζητήθηκε να τους υποδυθώ εγώ και αυτούς τους δυο, αφού δεν θα είχαν και καμιά συνέχεια στα επόμενα επεισόδια. Έλα όμως που λίγο αργότερα και οι δυο εξελίχθηκαν σε βασικούς ήρωες…
Τότε λοιπόν συνέβη το παράδοξο να παίζω μαζί και τους δυο ή και τους τρεις ρόλους ταυτόχρονα και όπως σας είπα δεν σήκωνε και λάθος γιατί θα ξαναρχίζαμε την εγγραφή από την αρχή. Η τρέλα άρχιζε όταν ο Πάτρικ και ο Καλαμάρης παίζανε στην ίδια σκηνή επί πολλή ώρα και εγώ έπρεπε να λογομαχώ και να τσακώνομαι με τον εαυτό μου μεταλλάσσοντας αστραπιαία τη φωνή μου από τον ένα ρόλο στον άλλο. Πίκρα από τη μια, αλλά σπουδαία εμπειρία από την άλλη!
- Στην αμερικανική έκδοση του Μπομπ Σφουγγαράκη αν δεν με απατάει η μνήμη μου, ο Πάτρικ και ο Μπομπ παντρεύονται. Προβάλλεται δηλαδή το θέμα της ομοφυλοφιλίας. Είναι λεπτό ζήτημα για αυτό δεν ξέρω αν θέλετε να το αναλύσουμε. Είναι πρέπον να προβάλλονται τέτοια πρότυπα στην τηλεόραση;
Το συγκεκριμένο θέμα δεν το γνωρίζω, γιατί στα επεισόδια που έχουν έρθει στην Ελλάδα δεν υπάρχει κανένα τέτοιο επεισόδιο, τουλάχιστον ως τώρα!
Ως προς το αν πρέπει να υπάρχουν τέτοια πρότυπα… όχι δεν συμφωνώ! Το θέμα είναι πολύ σοβαρό για να το διαχειρίζονται και να χειραγωγούν τα παιδιά τα ΜΜΕ. Το τι θα κάνει ο καθένας στον χώρο του και με το σώμα του είναι δικό του δικαίωμα και πρέπει οι άνθρωποι να είναι ελεύθεροι να κάνουν τις επιλογές τους ανεπηρέαστοι ! Τα ΜΜΕ δημιουργούν μόδες και αυτό δεν συνάδει με την ελευθερία του ανθρώπου, αλλά με τον μιμητισμό της αγέλης!
- Μήπως δηλαδή στα πλαίσια της ελευθερίας της Τέχνης τα όρια της ορισμένες παραβιάζονται;
Κοιτάξτε… ασφαλώς θα ξέρετε το διακοσμητικό (εκκρεμές) που κοσμεί πολλά γραφεία, αυτό με τα πολλά μπαλάκια που κρέμονται από μια πετονιά και που αν τεντώσεις το πρώτο και χτυπήσει πάνω στα άλλα, τα μεσαία μένουν ακίνητα και πετιέται με δύναμη μόνο το τελευταίο στο άλλο άκρο; Ε, λοιπόν και στην τέχνη καλό είναι όταν φεύγουμε από τον ακραίο συντηρητισμό, υπερπηδώντας την ελευθερία να μην φτάνουμε στο άλλο άκρο που είναι η ασυδοσία!… Η ελευθερία είναι σημαντικό θέμα, ουσίας και όχι κάτι το ευτελές, το δήθεν!
Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ στην τέχνη προϋποθέτει αισθητική, αρμονία, ισορροπία, καλλιέργεια πνευματική, ψυχική και βαθύ στοχασμό.
Η ασυδοσία είναι άδειος τενεκές που κάνει απλώς φασαρία! Γίνεται μόνο και μόνο για εντυπωσιασμό κι αυτό δεν έχει καμία αξία.
- Ποια είναι η γνώμη σας για τη μεταγλώττιση στην σημερινή εποχή και τι αλλαγές παρατηρούνται ανά τα κράτη στην μεταγλώττιση;
Η μεταγλώττιση στο εξωτερικό χρησιμοποιείτο πολλά χρόνια πριν αρχίσει να εμφανίζεται στην Ελλάδα. Στην Ιταλία επί παραδείγματι, όπως και στην Γαλλία και εν πολλοίς και σε άλλα Ευρωπαϊκά κράτη εφαρμοζότανε σε όλες τις ταινίες που παιζόντουσαν στις κινηματογραφικές αίθουσες. Αυτό συνέβαινε για να προστατεύσουν την γλώσσα της χώρας τους από τα ξένα ακούσματα και τις επιρροές.
Θυμάμαι ένα περιστατικό που συνέβη μέσα στο σπίτι μου. Καθόμαστε με ένα φίλο Ιταλό που ζούσε στην Ελλάδα και μιλούσε αρκετά καλά τα Ελληνικά. Του έβαλα στο βίντεο να δούμε μια ταινία με τον Μάρλον Μπράντο. Όταν άκουσε την αυθεντική φωνή του ηθοποιού ταράχτηκε τόσο που του ήρθε αναγούλα. Όταν τον ρώτησα τι έπαθε μου είπε ότι πρώτη φορά άκουσε αυτή την φωνή, γιατί στην Ιταλία οι ταινίες παιζόντουσαν πάντα μεταγλωττισμένες και χρησιμοποιείτο ο ίδιος Ιταλός ηθοποιός για τον κάθε αντίστοιχο ξένο ηθοποιό. Έτσι στα αυτιά του ηχούσε και συνδεόταν η ερμηνεία του Μάρλον Μπράντο με την φωνή του Ιταλού. Όταν άκουσε αυτή την μακρόσυρτη ιδιάζουσα φωνή έπαθε σοκ. Θεωρούσε την φωνή του Μάρλον Μπράντο τόσο ψεύτικη, και ανιαρή που έχασε πάσα ιδέα και κατακρημνίστηκε το ίνδαλμά του. Προσπάθησα να του εξηγήσω ότι ο συγκεκριμένος ηθοποιός έγινε διάσημος για την υποκριτική του δεινότητα που ήταν συνυφασμένη και με την χροιά, την εκφορά και τον τόνο της φωνής του. Δεν κατάφερα να τον πείσω και να τον συνεφέρω από το σοκ που είχε υποστεί.
Στην Ελλάδα η μεταγλώττιση φούντωσε με τα ιδιωτικά κανάλια και ιδιαίτερα με τα παιδικά προγράμματα.
Ο αρχικός λόγος είναι ότι έτσι μπορούν να τα παρακολουθήσουν και τα μικρά παιδιά που δεν ξέρουν ακόμα να διαβάζουν.
Στις σαπουνόπερες ο λόγος είναι ότι μπορεί η νοικοκυρά να κάνει και κάποιες δουλειές εκείνη την ώρα και μπορεί ταυτόχρονα να παρακολουθεί την εξέλιξη, αλλά και οι ηλικιωμένοι που δεν βλέπουν καλά και δεν προλαβαίνουν να διαβάσουν τους υπότιτλους να μπορούν να παρακολουθούν τις σειρές που τους αρέσουν.
Ένας κρυφός όμως λόγος, είναι ότι βάσει ντιρεκτίβας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα κανάλια πρέπει να μεταδίδουν ένα μεγάλο ποσοστό του προγράμματος τους στην γλώσσα της χώρας που μεταδίδεται το πρόγραμμα. Τα μεταγλωττισμένα λοιπόν προγράμματα ανεβάζουν αυτό το ποσοστό και στην χώρα μας.
Ας σημειώσουμε όμως ότι οι Τούρκικες παραγωγές, μας παραχωρούνται είτε δωρεάν είτε με χαμηλό τίμημα, με τον ρητό όρο ότι απαγορεύεται να μεταγλωττίζονται!!! Ασφαλώς για να εθίζεται το κοινό στην Τουρκική γλώσσα.
- Τις τελευταίες μέρες είδαμε τους μεταγλωττιστές να ξεσηκώνονται και να διεκδικούν τα δικαιώματα τους. Θέλετε να μας περιγράψετε την κατάσταση του επικρατεί καθώς και το πόσο επηρεάζει τον κόσμο που παλέψατε να πλάσετε για εμάς που μεγαλώσαμε μαζί σας;
Πονεμένη ιστορία. Οι Έλληνες μεταγλωττιστές είναι οι πιο κακοπληρωμένοι της Ευρώπης. Οι αμοιβές διαρκώς μειώνονται και τα πνευματικά δικαιώματα όχι μόνο δεν καταβάλλονται από τα κανάλια, αλλά δίνονται και συνεχείς δικαστικές μάχες για να καταβληθούν τα ψιχία που τελικά μας αποδίδουν. Και σαν να μην φτάνουν αυτά οι μεγάλες εταιρίες του εξωτερικού θέλουν να καταργήσουν τα συγγενικά πνευματικά μας δικαιώματα.
Θα σας πω μια Ιστορία και θα βγάλετε μόνοι σας τα συμπεράσματά σας.
Πριν από κάμποσο καιρό σε μια μεταγλώττιση κάποιας ταινίας κινουμένων σχεδίων, όπου δάνειζαν τις φωνές τους ο Μπαντέρας (με αμοιβή για τη συμμετοχή του 10.000.000 δολάρια), η Τζούλια Ρόμπερτς (με αμοιβή 12.000.000 δολάρια) και άλλοι με αντίστοιχες αμοιβές, ήρθε η Αμερικανίδα σκηνοθέτης εδώ για να επιμεληθεί η ίδια την Ελληνική μεταγλώττιση. Ήταν πολύ απαιτητική, ζητούσε διαρκώς όλο και πιο λεπτομερειακά στοιχεία, διέκοπτε συνέχεια την εγγραφή, μετρούσε τις ανάσες των ηθοποιών και γενικά ψείριζε τα πάντα και με μεγάλη απαίτηση και στόμφο έβαζε τους ηθοποιούς να επαναλάβουν κάθε μια λέξη του κειμένου. Σε ένα διάλειμμα στο κυλικείο είπε στους ηθοποιούς με έντονο ύφος: «Να με συγχωρείτε αλλά παίρνεται του κόσμου τα λεφτά και πρέπει η δουλειά να βγαίνει χωρίς την παραμικρή ατέλεια… εννοώντας πως και οι εδώ ηθοποιοί αμείβονταν με τα αντίστοιχα ποσά των Αμερικάνων. Όταν της είπαν ότι η ανώτερη αμοιβή ήταν 200 Ευρώ μεικτά, άνοιξε διάπλατα το στόμα της, τους κοίταξε έναν έναν και ζητώντας τους ταπεινά συγγνώμη έφυγε με σκυμμένο το κεφάλι, πήρε το αεροπλάνο και επέστρεψε στην Αμερική.
- Ποιο είναι το μεγαλύτερο δίδαγμα που σας έχει μάθει η μεταγλώττιση;
Στη μεταγλώττιση ο ηθοποιός έχει να επιλέξει μεταξύ δυο δρόμων:
α) αν το δει μόνο ως ένα πρόσθετο οικονομικό στοιχείο βιοπορισμού, ώστε να συμπληρώσει το μεροκάματο του, «πάει να τα αρπάξει» κατά το κοινώς λεγόμενο… δεν αποκομίζει τίποτα ουσιαστικό από αυτή την εμπειρία…
β) από την άλλη και σημαντικότερη πλευρά, αν μέσα από αυτή τη δουλειά δει ότι του δίνεται η ευκαιρία να έρθει σε επαφή με πολλαπλούς ρόλους, που στο θέατρο ενδεχομένως δεν θα παίξει ποτέ… τόσους πολλούς και τόσο διαφορετικούς χαρακτήρες, που διευρύνουν τη γκάμα του… Ακόμα ότι έρχεται σε επαφή με την δουλειά και την ερμηνεία τόσων ξένων καταξιωμένων καλλιτεχνών, που με την ερμηνεία τους του υποδεικνύουν και του ανοίγουν νέους ερμηνευτικούς δρόμους. Σ’ αυτή την περίπτωση η μεταγλώττιση είναι ένα μεγάλο σχολείο.
Είναι εύκολο για έναν εξασκημένο παρατηρητή να καταλάβει σε ποια από τις δυο κατηγορίες ανήκει ο κάθε ηθοποιός. Στην πρώτη περίπτωση η φωνή και η εκφορά του λόγου είναι ίδια και απαράλλακτη σε όποιο ρόλο κι αν παίζει, σε όποιο έργο κι αν μετέχει… στην δεύτερη μπορεί ακόμα και να μην μπορεί να ξεχωρίσει ποιος είναι ο ηθοποιός που μιλάει εκείνη τη στιγμή, που η κάθε ερμηνεία του διαφέρει από τις άλλες, τις προηγούμενες, αλλά που διακρίνεται από την γνησιότητα και την αλήθεια του ρόλου.
- Ποια η διαφορά στο στυλ παιξίματος στο θέατρο από ότι στη μεταγλώττιση ή δεν έχει μεγάλες διαφορές;
Οι διαφορές είναι μεγάλες, η βάση είναι η ίδια. Στο θέατρο υπάρχει η οπτική επαφή του ηθοποιού με το κοινό… μιλούν τα μάτια, η κίνηση, η παύση, η γλώσσα του σώματος και τόσα άλλα στοιχεία που είναι τα συστατικά του θεάτρου.
Στη μεταγλώττιση, όπως και στο ραδιόφωνο κυρίαρχη είναι η φωνή, που ως κουστούμι ντύνει τον ήρωα.
Στη βάση τους όμως η αφετηρία είναι ίδια. Και στις δυο περιπτώσεις ο ήρωας πρέπει να ζωντανέψει και να αποτυπωθεί ο χαρακτήρας του. Ο ηθοποιός καλείται να του δώσει υπόσταση και να πείσει το κοινό για το χαρακτήρα και τη δράση του.
Το θέατρο βρίσκεται στην κορυφή, τα άλλα έπονται!
- Θεωρώ, ίσως να κάνω και λάθος πως ο κάθε ήρωας έχει κάποια βαθύτερα μυστικά. Κάτι κρύβει, κάτι του αρέσει περισσότερο κάτι λιγότερο. Ποια φαντάζεστε πως είναι τα βαθύτερα μυστικά των δύο αυτών ηρώων;
Ναι, ακριβώς, ο κάθε ήρωας κρύβει κάποια μύχια μυστικά στην ψυχοσύνθεσή του και είναι αυτά που τον παρακινούν στο να δράσει. Κάποια στοιχεία που μπορεί να μην είναι άμεσα φανερά και αντιληπτά από το κοινό, αλλά που όμως προσδίδουν την ποικιλία στην ερμηνεία του ρόλου.
Ο Πάτρικ είναι ο καλοκάγαθος, αφελής, ευκολόπιστος, χαζοχαρούμενος τύπος, ο «έξω καρδιά» θα τον λέγαμε, που εκπροσωπεί την αφελή στάση των απροβλημάτιστων ανθρώπων της κοινωνίας. Το μυστικό του είναι ότι δεν έχει ανεπτυγμένο εγκέφαλο, γι’ αυτό και διαρκώς αεροκοπανίζει.
Ο Καλαμάρης, στον αντίποδα, είναι ο μίζερος, ο δυσκοίλιος τύπος, που όλα των ενοχλούν, δεν θέλει πολλές σχέσεις και επαφές με τον υπόλοιπο κόσμο. Ό,τι κάνει το ξεκινάει με μιζέρια. Τον απασχολεί και τον ενδιαφέρει μόνο ο εαυτός του. Είναι ο αντικοινωνικός τύπος, σαν αυτούς τους παράξενους γκρινιάρηδες της τρίτης ηλικίας που τρώγονται συνεχώς με τα ρούχα τους, διαφωνούν και διαπληκτίζονται όλη την ώρα με τους οικείους τους! Το κρυφό μυστικό του: φαίνεται πως στην παιδική του ηλικία έχει υποστεί μπούλινγκ, γιατί ενώ είναι χταπόδι, συμπεριφέρεται και ονομάζεται Καλαμάρης!
- Ειδικά ο Καλαμαράς είναι ένας μοναχικός τύπος. Είναι άραγε τραγικό πρόσωπο όπως λέμε και στο αρχαίο θέατρο;
Η υπόθεση του έργου δεν έχει κανένα τραγικό στοιχείο, για κανέναν από τους ήρωες του. Ο Καλαμάρης ζει το δράμα του μέσα από «κωμικές» καταστάσεις.
Να σημειώσουμε για τους φίλους που μας διαβάζουν τώρα, πως τα στοιχεία της τραγωδίας έχουν πανανθρώπινη αξία και ζητούν την κάθαρση. Είναι βαθύτατα φιλοσοφικά ζητήματα, που γενούν μεγάλα ερωτήματα και έντονο προβληματισμό. Η τραγωδία δίνει τροφή για σκέψη και προβληματισμό!
Αντίθετα το δράμα είναι μια καθαρά ατομική υπόθεση κάποιου θεατρικού ήρωα, που βιώνει κάποιες ανεξέλεγκτες και δυσάρεστες γι’ αυτόν καταστάσεις και οι οποίες μπορεί να ταυτίζονται και με τις εμπειρίες αρκετών άλλων ανθρώπων – θεατών, αλλά δεν οδηγούν σε λύσεις, απλά ο κόσμος συναισθηματικά συμπονάει αυτόν τον ήρωα και χαίρεται γιατί του μοιάζει ή τον συγκινεί γιατί του θυμίζει κάτι δικό του.
Κανόνας όπως τον έχουν διατυπώσει οι μεγαλύτεροι θεατράνθρωποι του κόσμου: Στην τραγωδία ο ήρωας δεν κλαίει, αντιμετωπίζει με σθένος τις κακουχίες που του ορίζει η μοίρα και πολεμάει ενάντια σ’ αυτές, ενώ στο δράμα ο ήρωας βουλιάζει διαρκώς μέσα στο βούρκο και την ανημποριά του οδυρόμενος για το κακό που τον βρήκε, περιμένοντας την λύση να του τη φέρει η «καλή τύχη» που κάποια στιγμή θα του χτυπήσει τη πόρτα για να τον λυτρώσει από τα βάσανά του…
- Όταν μιλήσαμε στο τηλέφωνο μου παραστήσατε τις δύο φωνές των αγαπημένων μας ηρώων. Μπορώ να πω πως με συγκινήσατε. Πως αισθάνεστε κάθε φορά που ενσαρκώνεται αυτούς τους δύο ρόλους;
Μετά από τόσα χρόνια μπαίνω αμέσως στο πετσί και των δυο ρόλων ανεπιτήδευτα. Ε, δεν το κάνω και συνέχεια, παρ’ όλο που πολλοί, ιδιαίτερα γονείς, μου ζητάνε να μιλήσω έτσι στα παιδιά τους. Στον εγγονούλη μου, ας πούμε (είναι μόλις πέντε ετών), δεν του μιλάω ποτέ έτσι, αλλά όταν βλέπει στην τηλεόραση τους διάφορους ήρωες που κάνω, καμιά φορά τον ρωτάω αδιάφορα: «ποιος είναι αυτός που μιλάει» και εκείνος με κοιτάζει με βλέμμα πονηρό σαν να μου λέει «κάνεις πως δεν ξέρεις!»… και μου απαντάει: «Εσύ»!
- Έχετε σπουδάσει στο Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν. Πως θυμάστε τον μεγάλο μας θεατράνθρωπο και τι συμβουλές κρατάτε από εκείνον;
Όταν είχα φύγει από την σχολή, λίγο καιρό αργότερα, έπαιξα σε ένα σήριαλ το οποίο ήταν ομολογουμένως κακής ποιότητας. Στα 4 επεισόδια που έπαιξα έκανα μεγάλη αίσθηση, γιατί ο ρόλος όπως τον ερμήνευσα διέφερε από όλο το άλλο τιμ.
Κατά σύμπτωση μια από εκείνες τις ημέρες, εντελώς τυχαία, συναντήθηκα στην οδό Σταδίου με τον σπουδαίο αυτό θεατράνθρωπο. Με τράβηξε παράμερα και με δυστυχισμένο ύφος μου είπε: «Σε είδα σ’ αυτό το τρισάθλιο κατασκεύασμα»… με κοίταξε κατάματα και ξαφνικά το πρόσωπο του φωτίστηκε με κάρφωσε με τα υγρά ματάκια του και μου είπε: «όμως εσύ ήσουν πολύ καλός, να μην ξεχάσεις ποτέ να παίζεις με την ίδια γνησιότητα»… με χτύπησε πολύ πατρικά στον ώμο και συνέχισε. Αποσβολωμένος τον κοίταζα να απομακρύνεται με εκείνο το ιδιαίτερο βήμα… μου έκανε εντύπωση ότι παρακολουθούσε τα πάντα, ακόμα και την κακή τηλεόραση… συνέχισα να τον παρατηρώ να απομακρύνεται και τότε πέρασε σαν ταινία από μπροστά μου και σαν μια φωνή από μακριά ακούστηκαν τα λόγια που μας έλεγε στις πρόβες: «να είσαστε αληθινοί, να γίνεστε ένα με τον ρόλο, δεν είσαστε εσείς, αλλά εκείνος, ο άλλος με την προϊστορία και τα κουσούρια του». Τότε κατάλαβα τι έκρυβε η λάμψη στο πρόσωπο και τα υγρά ματάκια του και γιατί μου χτύπησε πατρικά τον ώμο… ήταν σαν να μου έλεγε ο δάσκαλος : «Παιδί μου, τα λόγια μου πιάσανε τόπο και σε σένα».
- 1993 και «Γυναίκες δηλητήριο». Τελικά είναι δηλητήριο ή πρέπει να τις αγαπάμε για αυτό που είναι; (γέλια)
Οι γενικεύσεις είναι κακό πράγμα! Εξαρτάται λοιπόν… αν ρωτήσετε αυτούς που υποστηρίζουν το πρώτο, ασφαλώς θα έχουν άλλη άποψη για την μητέρα τους, άλλη γνώμη για τη γυναίκα τους, πιθανότατα άλλη για την κόρη τους και ασφαλώς τη χειρότερη για την πεθερά τους.
Εγώ πιστεύω ότι τους ανθρώπους τους αγαπάμε και τους σεβόμαστε ακόμα και αν δεν μας αρέσει ο χαρακτήρας και η συμπεριφορά τους. Τώρα αν κάποιοι είναι έξω από τα γούστα μας, ισχύει η απάντηση που σας έδωσα σε προηγούμενη ερώτησή σας: «ας μάθουμε να διαλέγουμε αυτούς με τους οποίους ταιριάζουμε, που μας πάνε»… όλα είναι θέμα επιλογής και ερμηνείας των γεγονότων.
Στην πράξη θα δούμε ότι και όλες οι επιλογές των ανθρώπων γίνονται με τα ίδια κριτήρια, που τους ωθούν σε ίδιες καταστάσεις, ώστε να δικαιωθεί μέσα τους ο ρόλος του θύματος! Αυτά είναι παιχνίδια και παγίδες που στήνουμε εμείς στον εαυτό μας και έχουν να κάνουν με τις προκαταλήψεις και τις επιρροές που δεχθήκαμε από το περιβάλλον μας στα πρώιμα και τα νεανικά μας χρόνια.
Αν είμαστε ανασφαλείς -θέλοντας να παίζουμε το ρόλο του θύματος- ασφαλώς επιλέγουμε κάποια που να είναι «δηλητήριο», ώστε να ολοκληρωθεί το σενάριο. Αν έχουμε ισορροπία μέσα μας, τότε διαλέγουμε αυτές που μας αγαπούν και τις αγαπάμε!
- Κατ`επέκταση της ερώτησης. Τι λάθη και τι σωστά κάνουμε οι άντρες στην προσέγγιση μιας γυναίκας;
Τα λάθη είναι ίδια και για τους άντρες και τις γυναίκες… Βάζουμε πρώτα τον άλλο σε ένα βάθρο στολίζοντας τον με κάτι που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα και του συγχωρούμε τα πάντα, εθελοτυφλούμε γιατί αυτό μας γοητεύει. Όταν με τον χρόνο πάψουν οι ψευδαισθήσεις, και η εικόνα του ειδώλου του ξεθωριάσει και θαμπώσει, τότε εμφανίζεται ο εσωτερικός εχθρός μας «Ο Εγωισμός», που μας ωθεί να γκρεμίσουμε τον άλλο από το βάθρο που εμείς οι ίδιοι τον βάλαμε -τις περισσότερες φορές χωρίς ο ίδιος να το θέλει. Ύστερα για να τον εκδικηθούμε που μας χάλασε το παραμύθι, θέλουμε στην αρχή να τον αλλάξουμε και αν δεν ανταποκριθεί στο νέο κάλεσμα, να τον ποδοπατήσουμε, να τον εξουθενώσουμε, ξεχνώντας πως αυτός ήταν η προσωπική μας επιλογή που την διεκδικήσαμε με ζήλο και που πολλές φορές κάναμε μεγάλο αγώνα για να τον κατακτήσουμε! Τότε βγαίνει στην επιφάνεια το αίσθημα της αδικίας, γιατί εμείς πιστεύουμε ότι του προσφέραμε τα πάντα και ο άλλος, ο αχάριστος δεν το εκτιμάει…
Πρέπει να μάθουμε να κρίνουμε τους ανθρώπους γι’ αυτό που είναι κι όχι γι’ αυτό που φαίνονται!
- Τι σημαίνει για εσάς ο έρωτας;
Ο έρωτας είναι κάτι το παροδικό, έρχεται σαν κεραυνός, σαν καταιγίδα και μετά εξατμίζεται. Δεν παύει κατά τη διάρκεια του να είναι συναρπαστικός, αλλά εφήμερος. Τονωτικό δυνατό για την ζωή και την εξέλιξη μας. Αυτό όμως που έχει αξία είναι η Αγάπη που εμπεριέχει και το σεβασμό και αυτό έρχεται με την πάροδο του χρόνου και διαρκεί πολύ!
- Κύριε Ζερβέ να σας ευχαριστήσω από τα βάθη της καρδιάς μου που δεχτήκατε να μου παραχωρήσετε την παρούσα συνέντευξη. Κλείνοντας την συνέντευξη μας θα ήθελα να σας ρωτήσω ποιο είναι το μήνυμα σας στον κόσμο που θα διαβάσει την συνέντευξη μας;
Χαρά μου που σας γνώρισα και θελήσατε να ασχοληθείτε με την ταπεινότητά μου.
Αν μου επιτρέπεται να απευθυνθώ σε όλες τις φίλες και τους φίλους θα ήθελα να τους προτρέψω να τα βρουν πρώτα με τον εαυτό τους και να ανακαλύψουν από μέσα το μέτρο που θα τους εξασφαλίζει την ψυχική ισορροπία. Αυτό ξεκινάει από εμάς τους ίδιους, όταν ασχολούμαστε με την γνώση του εαυτού μας, πριν αρχίσουμε να απαιτούμε από τους άλλους να αλλάξουν για να μας γίνονται αρεστοί. Ας συνειδητοποιήσουμε όλοι μας : εισπράττουμε αυτό που εκπέμπουμε και γι’ αυτό όχι πάντα ό,τι μας αξίζει!
